aöf Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi 1 ders kitap özeti

Ünite 1 (Osmanlı Devletinde Yenileşme Hareketleri )

1_ Osmanlı devletinin duraklama dönemi ne zaman olmuştur? 17. Yüzyıldan 18. Yüzyılın başına kadar olan dönemdir.

2_ Duraklama döneminin diğer adı nedir? Duraklama Dönemi yerine buhran Dönemi olarak adlandırılması doğru olacak.

3_ Osmanlı Devleti’nin en parlak dönemini yaşadığı padişah kimdir? Kanuni Sultan Süleyman Dönemidir.

4_ Sokullu’nun Sadrazamlığında II. Selim’in Padişahlığı Sırasında nereler ele geçirildi?
1571’de Kıbrıs’ın Fethi tamamlanmıştır.
1574’te Tunus Ele Geçirilmiş
1578’ de Fas’ta kazanılan el- Kasrü’l –kebir zaferiyle de Osmanlıların nüfuzu Kuzey Afrika’nın en batı ucuna kadar genişlemiştir.

5_ Kasr-ı Şirin Antlaşması ile ne oldu? 1639’da imzalanan Kasr-ı Şirin antlaşma ile de bugünkü Anadolu-İran sınırı çizilmiş oldu.

6_ Kossaklar ne zaman Osmanlılara saldırdılar? Kossaklar 1615,1620 ve 1624 yıllarında İstanbul’un Karadeniz kıyılarına kadar inmeyi başarmıştır. Bu akınlar Osmanlı Devleti’ni büyük oranda zarara uğratmış, ülke içinde bu dönemde kıtlığın baş göstermesine de sebep olmuştur.

7_ Zoravna antlaşması ne zaman oldu ve kimler arasında oldu. 1676’da imzalanan Zoravna antlaşması ile Osmanlılara tabi olan Kossaklara Lehistan sınırları içinde kalan topraklarının geri verilmesi kararını aldı.

8_ Limni ve Bozcaada, Erdel, Uyvar ne zaman ve kim zamanında alındı? 1656’da Köprülü Mehmet Paşa Kumandasında Limni ve Bozcaada alındı. 1662’de Osmanlı ordusu Erdel’e (Romanya) girdi . 1663’te Uyvar’ın (Slovakya) fethiyle batıdaki en geniş sınırlara ulaşıldı.

9_ Kutsal ittifak kimler arasında kuruldu. Avusturya, Lehistan ve Venedik arasında Kutsal İttifak kurularak Osmanlılara karşı saldırıya geçti. Bu ittifaka 1686’da Ruslar da katıldı.

10_ Karlofça Antlaşması ile neler oldu. 1699’da imzalanan Karlofça antlaşması ile Osmanlı Devleti Macaristan’dan çekildi. Bu antlaşmayla Osmanlı devleti Balkanlarda ve Ukrayna ‘da geniş çapta toprak kaybına uğradı.

11_ Devrin alimlerinin kaleminden buhran konulu kitap yazanlar?
Mustafa Ali Efendi 1581’de yazdığı Nasihatü’s –Selatin adlı eserinde buhrana sebep olarak devlet adamlarının niteliksizleşmesi ‘ni göstermektedir.
Bosnalı bilgin hasan kafi ise 1595’te yazdığı Usulü’l-Hikem fi Nizami’l-Alem adlı eserlerinde buhrana “devlet düzeninde eski kuralların terk edilişinin ve askeri alanda teknolojik olarak geri kalmışlığın” yol açtığını söylemektedir.
Manisalı defter Emini Ayni Ali, Risale-i Vazife-baran ve Meratib-i Bendegan-ı Al-i Osman adlı eserinde “ tımar sisteminin bozulması, makam sahiplerinin günlük çıkar peşine düşmesi, askeri teşkilatın bozulması, rüşvetin artması, hazinenin boşalması” gibi gelişmelerin Osmanlı devletinde bir buhran yaşanmasına yol aştığını ifade ederken devletin devamlılığı için şart olan kurumların (reaya, hazine ve asker) bozulduğunu yazmaktadır.
Katip Çelebi ise Mizanü’l-Hakfi İbtiyari’l-Ebakk adlı eserinde Osmanlı medreselerinin bozulmuş olmasını devletin bir buhran devrine girmesine sebep olarak gösterir.

12_ Buhranın sebepleri nelerdir?

ü Avrupa’nın kuvvetli merkezi hükümetler kurması, sömürgecilik yoluyla zenginleşmesi ve bilim, teknoloji, felsefe ve kültür alanında gelişmeler kaydetmesi.

ü Coğrafi keşiflerle ipek yolu gibi Osmanlıların hakimiyetindeki eski ticaret yollarının önemini kaybetmesi.

ü Hanedan ve devlet adamlarının iyi yetişmemiş olmaması.

ü Merkezi otoritenin zayıflaması ve iltizam sistemine geçişle birlikte mültezimlerin (vergi tahsildarları) köylü üzerindeki baskıyı artırması üzerine yoksulluk ve isyanların artması.(celali isyanı vb.)

ü Yeniçeri ocağının ve askerlik teşkilatının bozulması, savaşta elde edilen ganimetlerin azalması.

ü Devletin sınırlarının genişlemesiyle birlikte merkezi otoritede yaşanan sorunlar.

13_ Karlofça antlaşması hangi tarihte oldu? 1699 imzalandı

14 _ Edirne vakası nasıl oldu? Kapıkulu askerleri 1703’te isyan etmiş ve Edirne vakası olarak anılan bu olayda 2. Mustafa tahtan indirilerek Şeyhülislam Feyzullah Efendi de öldürülmüştü.

15_ Prut savaşı ne zaman oldu kimle oldu? 1711 baharında başlayan Prut savaşıyla Rus ordusu bozguna uğratılarak Azak kalesi geri alındı. Hemen ertesinde 1715’te Venedik ile savaştan sonrada Mora yeniden Osmanlı hakimiyetine geçti.

16_ Pasarofça anlaşması ne zaman ve kiminle oldu? 1715-1718 yılları arasında süren Avusturya savaşında ise Osmanlı Devleti mağlup olarak 21 Temmuz 1718’de Pasarofça Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmış.

17_ Lale Devri ne zaman oldu? Lale Devri 1718-1730 yılları arasında oldu.

18_ Lale Devrin de Avrupa’ya gönderilen elçilerin görevleri nelerdi? Avrupa’ya gönderilen elçilerin sayıları artırıldı. Bu elçiler diplomatik ilişkileri sürdürmenin yanı sıra Avrupa’nın kültür, sanat, sanayi, tarım ve askeriyesi hakkında incelemelerde yaparak Saray’a rapor sunmaya başladı.

19_ Müslümanlar arasında ilk matbaayı kim kurmuştur? Macar asıllı bir Türk olan İbrahim Müteferrika Damat İbrahim Paşa’nın izniyle1729’da Müslümanlar arasında ilk matbaayı kurmuştur.

20_ Hendesehane’yi Kim ve ne zaman kurmuştur? Humbaracı Ahmet Paşa, döneminin çok önemli bir yeniliğine daha öncülük ederek 1736’da topcu askerlerinin eğitimi için Hendesehane’yi (Kara Mühendishanesi) kurmuştu.

21_ Osmanlının ilk kâğıt fabrikası ne zaman kuruldu? Polanya’dan kâğıt ustasının getirilmesiyle 1746’da Yalova’da kuruldu.

22_ Küçük Kaynarca antlaşması ne zaman ve kiminle oldu? Osmanlılarla Ruslar arasında 1774’te imzalandı.

23_ Küçük Kaynarca antlaşmasının sonucu nedir? Küçük kaynarca Antlaşma Osmanlı Devleti’nin Karlofça’dan sonra imzaladığı en ağır ikinci antlaşmadır. Antlaşma Osmanlıların toprak kaybından ziyade hukuk, ticaret ve diplomasi alanında aldığı en büyük yenilgidir. Ruslar kazandıkları bu zaferle Karadeniz’e yerleşmiş ve Osmanlıların Ortodoks tebaasının haklarının koruyuculuğuna soyunmuştur.

24_ I. Abdülhamit döneminde nereler kuruldu? Aslen Macar olan Fransa doğumlu Baron François de Tott tarafından Sürat Topçuları Ocağını kuran Tott, 1771-76 yılları arasında toplar döktürmüş, Boğaz’da kaleler inşa ettirmiş ve 1773’te Mühendishane’yi kurmuştu. Daha sonra Mühendishane-i Bahr-i Hümayun adını alan Hendesehane, kapsamlı bir askeri okula dönüştürüldü.

25_ Ziştovi Antlaşması hangi tarihte ve kiminle oldu? Osmanlıların Avusturya ile 4 Ağustos 1791’de yaptı.

27_ III. Selim 1791 sonbaharında çeşitli kesimlerinden seçilmiş 22 kişiden “devlettin zaafları ve alınması gereken önlemleri” içeren layihalar(raporlar) istedi bu raporların ortak noktası nedir? “askeri alanda yenileşme yapılmasının zarureti” dir.

28_ III. Selim 22 kişinin görüşleri çerçevesinde “Nizam-ı Cedit (Yeni Düzen) adı verilen ıslahat hareketine başladı bunlar nelerdir? Nizam-ı Cedit hareketinin ordunun düzenlenmesine yönelik bir hareket olarak anlaşılmasına yol açtı. Oysa Nizam-ı Cedit hareketi siyasi, iktisadi, sosyal ve askeri alanı kapsayan bir hareketti. Nitekim merkezi otoritenin güçlendirilmesi ve devletin sarsılan iktidarının sağlamlaştırılması amacıyla çıkarılan birtakım kanunnamelerle idari, adli ve sosyal alanda yen bir düzen kurulmaya çalışıldı bunlardan başka Nizam-ı Cedit hareketiyle “ Yeniçeri ocağının kaldırılması, ulemanın nüfuzunun kırılması, şeyhülislamların siyaseti yönlendiren fetvalarına son verilmesi, Avrupa’nın ilim, sanat, askerlik, ziraat, ticaret ve medeniyet hayatında yaptıkları yeniliklerin Osmanlı Devleti’nde de uygulanması” amaçlandı

29_ Nizam-ı Cedit ordusunun masraflarının karşılanması için ne kuruldu? İrad-ı Cedit defterdarlığı kuruldu. Defterdarlığa bağlı olarak boş kalan dirlikler, içki, tütün, kahve gibi mallara konan vergiler bu orduya tahsis edildi.

30_ Yeni orduyu ve eski askeri kurumları nitelikli askerlerle güçlendirmek maksadıyla nere kuruldu? 1795’te Mühendishane-i Berr-i Hümayun ( Kara Mühendishanesi) kuruldu.

31_ Osmanlı Devleti‘nin Avrupa merkezlerinde daimi ikamet elçileri bulunmuyordu ne zaman açıldı ve görevi nedir? Devlet adamları arsında yabancı dil bilen çok azdı. Devletin yabancı devlet merkezlerinde temsil edilmesi, Avrupalı ülkelerle ilişki kurmak ve güvenilir bilgiler almak için daimi elçiliklerin açılması gerekiyordu. Bu amaçla önemli merkezlerden başlamak üzere 1792’de Londra’da 1797’de Paris, Viyana ve Berlin’de daimi elçilikler açıldı. Bu elçilikler pek çok Osmanlı aydının yetişmesine, yabancı dil öğrenimlerine, Avrupalı ülkelerindeki fikir akımlarının tanımalarına hizmet etti.

32_ Osmanlı Devleti Fransa’ya karşı kimlerle ittifak kurdu? 3 Ocak 1799’da Ruslarla, 5 Ocak 1799’da İngiltere İle ittifak antlaşması imzalandı.

33_ Osmanlılar Mısırda Fransızlardan kurtulmuştu ancak yapılan ittifakın karşılığı olarak İngiltere ve Rusya’nın istekleri nedir?
İngiltere Fransızları bölgeden çıkarmak bahanesiyle girdiği Mısır’a yerleşmek niyetindeydi.
Rusya ise bir yandan ege adaları ve Mora’daki Hristiyan ahaliyi Osmanlı aleyhine kışkırtarak buraları ele geçirme hesapları yapıyordu; diğer yandan da Boğazlardan kalıcı olarak geçiş hakkı almanın peşindeydi.
Osmanlı devlet adamları çareyi yeniden Avrupa’da pek çok başarı kazanan Fransa ile ittifakta bularak 25 Temmuz 1802 Fransa ile Paris Antlaşması imzalandı.

34_ Nizam-ı Cedit ordusu ne zaman lağvedildi? 1808

35_ Sened-i ittifak belgesi kiminle ve ne zaman imzalandı? 7 Ekim 1808’de ayanlar ile Saray arasında Sened-i ittifak imzalandı.

36_ Sened-i ittifak belgesi nedir? Osmanlı Devlet adamlarının devletin eski gücüne ulaşması için ayanlarla merkezi otorite arasındaki iktidar ilişkilerini düzenlemeye çalıştığı bu belge, aynı zamanda, Osmanlı Devleti’ndeki anayasallaşma sürecini başlatan ilk belgelerden biri olarak kabul edilmektedir. Tartışmasız olan bir başka gerçek de şudur ki her ne kadar uygulama imkanı bulamamış ve kağıt üzerinde kalmış olsa da Osmanlı tarihinde merkezi otorite ilk kez bu belgeyle sınırlandırılmıştır.

37_ Kal’a-yı Sultaniye Antlaşması ne zaman ve kiminle imzalandı? İngiltere ve Osmanlılar arasında imzalanan 5 Ocak 1809’da Kal’a-yı Sultaniye Antlaşması imzalandı.

38_ Bükreş Antlaşmasıyla ne oldu ve kiminle imzalandı? Osmanlı ve Ruslarla 28 Mayıs 1812 imzalanan Bükreş Antlaşması ile Prut Nehri-Tuna ağzı Osmanlı Rus sınırı olarak kabul edilirken Osmanlı devleti Sırplara imtiyaz verilmesini de kabul etti.

39_ Balkanlarda ilk milliyetçi isyan nerede çıktı? Sırbistan da çıktı.

40_ Osmanlı Devleti Sırplara ne zaman özerk prenslik statüsü verdi ve ne zaman tasdik olundu? 1816’da Sırplara özerk bir prenslik statüsü vermek zorunda kaldı. Sırplara verilen statü, Ruslarla 7 Ekim 1826’da imzalanan Akkerman ve 14 Ağustos 1829’da imzalanan Edirne Antlaşmalarında tasdik edildi. Eylül 1830’da ise özerk Sırbistan’ın kurulmuş olduğu ilan edildi.

41_ Mısır’ın ilk Resmi gazetesi ne zaman çıkarıldı? Mehmet Ali Paşa 1829’da Vekay-i Mısriyye adıyla Mısır’ın ilk Resmi gazetesini çıkardı.

42_ Hünkâr İskelesi Antlaşması hangi tarihte kiminle oldu? II. Mahmut Mısır’ın yakın gelecekte yeni bir tehlike arz etmesi ihtimaline karşı Rusya ile 8 Temmuz 1833’te sekiz yıllık bir ittifak ve yardım antlaşması olan Hünkâr iskelesi Antlaşmasını İmzaladı.

43_ Balta limanı antlaşması kiminle ve tarihi nedir? 16 Eylül 1838’de Osmanlı-İngiliz Ticaret Antlaşması (Balta Limanı Antlaşması) imzalanmıştı. Bu antlaşma ile İngilizlere kapitülasyonları dahi aşan iktisadi imtiyazlar sunulmuştur.

44_ Yeniçeri Ocağı ne zaman kaldırıldı? 17 Haziran 1826’da Yeniçeri Ocağı kaldırıldı bu duruma Vaka-i Hayriye olarak adlandırılır. Ocağın yerine düzenli bir ordu kuruldu. Askir-i Mansure-i Muhammediye kuruldu.

45_ II. Mahmut döneminde Avrupa tarzında düzenlenen yeni devlet teşkilatında eski müesseseler kaldırılarak yerine yeni müesseseler kuruldu bunlar hangilerdir? 30 Mart 1838’de alınan kararla sadrazamlık kurumu Başvekâlet adını aldı. Adli işleri yürütmek üzere Meclis-i Ahkâm-ı Adliye, İdari işleri Yürütmek üzere Dar-ı Şüra-yı Bâb-ı Ali ve askeri işleri yürütmek üzere Dâr-ı Şüra-yı Askeri Kuruldu.

46_ II. Mahmut döneminde açılan okullar hangileridir? 1827 yılında açılan Tıp okulları, 1831’de Muzika-i Hümâyün ve 1834’te Mekteb-i Ulüm-ı Edebi açıldı. Devlet memurlarını yetiştirmek içinde Mekteb-i Maarif-i Adliye ve Mekteb-i Ulum-ı Edebi açıldı.

47_ II Mahmut döneminde fes giyme zorunluluğu getirdi. 1828’de askere, 3 Mart 18292’da çıkarılan kıyafet nizamnamesiyle ulema dışındaki tüm sivillere fes giyme zorunluluğu getirildi.

48_ II. Mahmut döneminde ilk Türkçe Osmanlı gazetesi ne zaman basıldı ve diğer ilk olanlar nelerdir? İlk Türkçe Gazetesi olan Takvim-i Vekayi 1 Kasım 1831’de haftalık olarak yayın hayatına başladı. İlk nüfus sayımı, ilk karantina ve posta teşkilatının kurulması gibi yenilikler de II. Mahmut döneminde gerçekleştirildi.

49_ Osmanlı yenileşme hareketi tarihinde en büyük başarı kimin zamanında oldu? II. Mahmut döneminde elde etmiştir.

50_ Osmanlı devletinin daimi elçilikleri hangi padişah zamanında kuruldu? III. Selim zamanında



Ünite 2 (Türkiye’de Reform Arayışları 1839- 1908)

51_ Tanzimat Fermanı ne zaman ilan edildi? Sultan Abdülmecid döneminde ilan edilen Tanzimat Fermanı ya da Gülhane Parkı’nda okunmasından dolayı Gülhane Hatt-ı Hümayunu , 3 Kasım 1939 Osmanlıda yeni devrin başlangıcını temsil etmektedir.

52_ Osmanlı Devleti’nin geri kalmasının sebebi nedir? Devletin geri kalmasının sebebi olarak 150 yıldan beri kanunlara uyulmaması nedeniyle Devlet ve halkın kuvvet ve refahını kaybetmesi, güçsüz ve fakir düşmesi gösterilmektedir.

53_ Tanzimat Fermanı’nın yeni idare tarzı bakımından en dikkate değer özelliği nedir? Yeni kanunlara ihtiyaç duyulduğunun ifade edilmesi ile meclisler eliyle karar alama ve idare etme tercihine sahip olmasıdır.

54_ Tanzimat Fermanında padişah Tanzimat’ın amacının ne olduğunu vurgulamıştır? Eski dönemlerdeki anlayıştan farkı olarak, yalnız din ve devleti korumak değil, ülkeyi ve milletti de kalkındırmak olduğunu vurgulamıştır.

55_ Tanzimat döneminde halkın yönetime katılması açısından önemli olan meclisler hangileridir? Meslis-i Al-i Tanzimat, Meclis-i Ahkam-ı Adliye ve Şura-yı Devlet halkın yönetim katılması açısından önemlidir.

56_ Osmanlı Devleti’nin yeni kanun tasarılarını hazırlamak, önemli devlet memurlarını yargılamak gibi temel görevleri yerine getirmek amacıyla hangi adliye kurulmuştur? 1838 yılında Meclis-i Vâlâ-yı Ahkam-ı Adliye kuruldu.

Meclis-i Vâlâ-yı Ahkam-ı Adliye yükü fazlalaşınca ikiye ayrıldı yerine hangi kurumlar kuruldu? 1854 yılında ikiye ayrıldı. Yargı işlerine bakmak üzere Meclis-i Ahkâm-ı Adliye kurulurken, yasama işleri için Meclis-i Ali-i Tanzimat ya da Meclis-i Tazimat kuruldu.

57_ Meclis-İ Tazimat Ne İçin Çalışacaktı? Halkı ilgilendiren konulardaki reformları saptamak ve devletteki refah düzeyini yükseltmek için çalışacaktı. Meclis-i Tazimatın kurulmasıyla Osmanlı Devletin de ilk kez yasama ile yürütme görevleri birbirinden ayrılmış oldu.

58_ Meclis-İ Ahkâm-I Adliye Ve Meclis-İ Tazimatı Kim Birleştirdi Ve Yerine Ne Kurdu? Padişah Abdülaziz tahta iken Temmuz 1861 tarihinde iki meclisi Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye adı altında birleştirdi. Bu meclis üç daireden oluştu. Meclisin yasama Tanzimat görevi Kanun ve Nizam dairesine devredilmiş, idari işler için Umur-ı İdar-i Mülkiye Dairesi, yargı için de Muhakemet dairesi kurulmuştur.

59_ Danıştay’ın Başlangıcı Sayılan Daire Hangisi Kurulma Tarihi Nedir? Şura-yı Devlet ise 1868 yılında kuruldu.

Meclis-i Ahkam-ı Adliye kendi arsında ikiye ne zaman ayrıldı yerine ne geldi? 1868 yılında Meclis-i Ahkam-ı Adliye; Şura-ı Devlet ve Divan-ı Ahkâm-ı Adliye diye ikiye ayrıldı.

60_ Şura-I Devletin Görevlerinden Bazıları Nelerdir?
Her türlü kanun ve tüzük tasarılarını incelemek ve hazırlamak,
Kanun ve tüzük gereği görevli olduğu işleri tetkik ve karara bağlamak
Her türlü mesele hakkında istenildiğinde görüş bildirmek
Memurları yargılamak
Devletle fertler arasındaki davalara bakmak

61_ Muhassıllık Meclislerin Görevleri Nedir? Muhassıllık meclisleri 1840 yılında sancak merkezlerinde kurulan Muhassıllık meclislerin görevi sancaktan alınacak vergilerin miktarlarını saptamak ve onların düzenli toplanmasını sağlamaktadır.

Osmanlı Devleti tarihinde ilk defa halkın temsilcilerinin seçimle belirlenmiş olması, demokrasi yolunda bir adımdır. Bu adım sultan Abdülmecit zamanında daha ileri gidecektir bunlar nedir? 1845 yılında ilan ettiği bir fermanla Sultan Abdülmecit, Meclis-i Ali-i Tanzimat’a vilayetlerden ikişer temsilci davet etmiş “ Yarı Mebuslar” diye adlandırılan bu temsilcilerin Meclisi Tanzimat’a girmeleri meşrutiyet yolunda çok önemli bir merhaledir.

62_ 1853-1856 Yılları Arasında Yaşan Kırım Savaşı Osmanlı Devletinde Birçok İlkin Başlangıcı Olmuş Bunlar Nelerdir? İlk defa geniş çaplı Avrupa ittifakını savaşta yanına alan Osmanlı devleti bunun bedelini bir bakıma ilk dış borçlanma ve ıslahat Fermanın ilanı ile ödemek zorunda kalmıştır. Kırım savaşı esnasında 1854 yılında başlayan dış borçlanmanın boyutları zamanla artarak devam etmiş, 1875 yılında devletin bir manada mali açıdan iflası, 1881 yılında da Duyun-ı Umumiye İdaresi’nin kurulması ile farklı bir boyut kazanmıştır. Dış borçlanma 1954 yılına kadar devam etmiş.

63_ Islahat Fermanıyla Neler Olmuştur? Osmanlı toplumu bu fermanla neredeyse Müslüman ve gayrimüslim olmak üzere iki farlı toplum olarak tanımlanmıştır. Önceliğin gayrimüslimlerde olduğu Islahat Fermanı, Müslüman olmayanlara askeri ve sivil bütün okullara girme hakkını vermiş, devlet memurluğunda görev almalarının önünü açmıştır. Ferman, Müslüman olmayanlara da askerlik zorunluluğu getirmiş ancak bedel vermek koşuluyla askerlikten muaf olabilme koşuluda tanımıştır. Müslüman halka böyle bir hak tanımayan ferman, Müslüman olamayan vatandaşların mülki memurluklarda görev alması, küçük düşürücü sıfatların yasaklanmasını öngörmektedir. Yabancı devlet vatandaşlarına Osmanlı ülkesinde gayrimenkul alma hakkını da tanıyan Islahat Fermanı, İltizam usulünün sona ermesi, maaşların düzgün ödenmesi gibi Tanzimat Fermanında belirtilen bazı hükümleri de tekrarlanmaktadır.

64_ Islahat Fermanı İle İstenen Düzenlemeler Zaman İçinde Hayata Geçirilmiştir Bunlar Nelerdir? 1858 Arazi Kanunnamesi, 1871 İdare-i Umumiye-i vilayet, 1878 Dersaadet ve Vilayet Belediyesi Kanunları bu düzenlemelerden bazılarıdır.

65_ Vilayet Nizamnamesi Nedir? 1864 Vilayet Nizamnamesi ülke idaresini vilayet, sancak, kaza ve köy idari birimlerine ayırmaktadır. Ayrıca belediye meclis üyelerinin seçimle gelecekleri hükmünü getirmektedir.

66_ Vilayet Meclis Üyeleri Kaç Kişiden Oluşmaktadır? Tabi üyeler ile seçimle belirlenen dört kişiden oluşmaktaydı. Mülki amir ve memurlar ile ruhani reisler tabii üyelerdi. Seçimle belirlenen dört üyenin ikisi Müslüman ikisi de gayrimüslimdi.

67_ Tanzimat Döneminde Askeri Alanda Yapılan Düzenlemelerle Askerlik Süresi Ve Yaşı Nedir? 1843 yılında ilan edilen bir yasayla askerlik yaşı 20, askerlik süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir. 5 yıllık süreyi doldurup terhis olanlar, 7 yıllık bir süre redif askeri olarak yedek askerlikle yükümlü hale getirilmiştir. 1845 yılında ordu merkezlerinde birer askeri lise idadi açılmıştır.

68_ II. Mahmut Döneminde Açılan Okullar Hangileridir? 1846 yılında Meclis-i Maarif-i Umumiye kurulmuş, Bahriye, Harbiye ve Tıbbiye dışındaki okullar buruya bağlanmıştır. 1848 yılında İstanbul’da öğretmen yetiştirmek amacıyla öğretmen okulu “Darülmuallimin” açılmıştır. 1859 yılında ilk kız rüştiyesi açılmıştır. 1859 yılında Mekteb-i Mülkiye kurulmuş Fransızca eğitim veren Galatasaray Sultanisi 1868’de eğitime başlamıştır.

69_ Tanzimat Döneminde İlan Edilen Ceza Kanunları Hangileridir? Tanzimat Fermanı’nın ilanından 7 ay sonra 1840 yılında Ceza Kanunnamesi yayınlandı. Bu kanun 1851’de kanun-ı Cedit2in yayınlanmasına kadar yürürlükte kaldı. Kanun-ı Cedit 1840 kanunnamesine göre daha geniş kapsamlı olup, bu kanunda sarhoşluk, kız kaçırma, sahtekârlık gibi yeni suçlar tanımlanmıştır.18512de ceza kanunname-i hümayunu olarak yürürlüğe girdi.

70_ Fransız Ticaret Kanunu Ne Zaman Yayınlandı? Ticaret alanında karma “muhtelit” ticaret mahkemeleri kuruldu. 1807 tarihli Fransız Ticaret Kanunu 1849 yılında tercüme edilerek 1580 de Kanunname-i Ticaret adıyla kanunlaştı. Bu kanunla anonim şirket, faiz ve kambiyo senedi gibi bazı kavramlar Osmanlı hukukunda yer almaya başladı.

71_ 93 Harbi Nedir? 93 Harbi (Rumi 1293 ) diye geçen 1877-1878 Osmanlı - Rus Savaşı başlayacaktır. Bu savaş sonrası İngiltere Osmanlı Devleti’ne yönelik uyguladığı devletin varlığı politikasından vazgeçerek kendisi için önemli olan bölgelerin ele geçirilmesi politikasına geçecektir. Neticede kendisi için hayati önem taşıyan Kıbrıs ve Mısır 93 Harbi sonrasında İngiltere Tarafından Osmanlı topraklarından kopartılacaktır.

72_ Tersane Konferansı Sonrası Alınan Kararlar Nelerdir? 23 Aralık 1876 tarihinde İstanbul’da Haliç Tersanesi’nde toplanan Tersane Konferansı Balkan sorunu barışçı yoldan çözmeye çalışmıştır. Aslında Konferans sonrası alınan kararlara bakıldığında sorunun ne kadar barışçı yoldan çözümlendiği ya da çözümlenmek istendiği ortaya çıkmaktadır. Karar gereği Sırbistan, Karadağ ve Romanya, bağımsızlık verilecek, Bulgaristan özerk hale gelecek, Osmanlı bu kararları kabul etmezse zorlamayla bu kararlar hayata geçirilecektir.

73_ Osmanlı Devleti, Rusya İle Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması Gereğince Neler Olmuştur? Antlaşma gereğince Sırbistan, Karadağ, Romanya, Bulgaristan, bağımsız olacak; Kars, Ardahan, Artvin ve doğu Beyazıt Rus egemenliğinde kalacak ayrıca Osmanlı Devleti ağır bir savaş tazminatı ödemek zorunda bırakılmıştır.

74_ Berlin Antlaşması İle Neler Olmuştur? Berlin antlaşması ile Ayastefanos antlaşması rafa kaldırılmış, Bulgaristan hariç, bağımsız devletlerle ilgili maddeleri aynen kalmıştır. Bulgaristan, Osmanlı’ya bağlı bir prenslik haline getirilmiş, Doğu Rumeli ve Makedonya Osmanlı’ya bırakılmıştır. Doğuda ise Doğu Beyazıt Osmanlı’ya verilmiş, Kars, Ardahan, Artvin ve Batum Rus işgalinde kalmıştır. Ermeni sorunun ilk defa gündeme geldiği geçerli antlaşma olan Berlin Antlaşması ile Osmanlı devleti savaş tazminatı olarak Ayastefanos’ta ödeyeceğinin iki katı savaş tazminatı ödemek zorunda bırakılmıştır.

75_ Muharrem Kararnamesi Nedir? 20 Aralık 1881 tarihli (28 Muharrem 1299) bir kararname ile ilan edilmiştir. Muharrem kararnamesi adı verilen bu antlaşma gereğince İstanbul’da Duyun-ı Umumiye idaresi kurulacaktır. Bu komisyonda alacaklıları temsilen birer İngiliz, Fransız, alman, Avusturya, İtalyan ve galata bankerlerinin temsilci yer alacak, Osmanlı temsilcisiyle birlikte toplam 7 üyeden oluşacaktır.

76_ Duyun-I Umumiye İdaresinin Gelir Kaynakları Nelerdir? Tuz, tütün, ispirto, balık, ipek, pul ve damga, Bulgaristan vergisi, Kıbrıs vergisi, Doğu Rumeli vergisi gibi geliri çok olan vergilerdir. Bu şekilde devletin mali gücünü elinden alan duyun-ı Umumiye, “devlet içinde devlet “ durumuna gelmiştir.

77_ Yeni Osmanlı Hareketinin Öncüleri Kimlerdir? Şinasi, Namık Kemal, Ziya Paşa ve Ali Suavi gibi yazar ve şairlerdi. Bu kişiler ilerlemenin kurumlara dayandığını, hür kurumların ise ancak kamuoyunun desteği ile ayakta kalabileceğini, bu nedenle halkın eğitilmesi gerektiğini savunuyorlardı. Halka en kolay ulaşmanın yolunun da gazete olduğu bilinciyle, gazete çıkarmaya başlamışlardı.

78_ Tarihteki İlk Türk Anayasası Hangisidir? İlk Türk Anayasası “Kanun-i Esasi” 23 Aralık 1876 tarihinde ilan edilmiştir. 119 madde.

79_ Meclisi Umumi Denilen Meclis Kaça Ayrılmıştır? 2 ye ayrılmıştır Heset-i Ayân ve Heyet-i Mebusan ismini taşıyan iki ayrı meclisten oluşmaktaydı.

80_ 1876 Anayasası Meşruti Monarşi Diyebiliriz Neden? 1876 anayasası padişahın yetkilerinde bir kısıtlama yapmadığı gibi aksine, yetkilerini kanun güvencisine almıştır. Bu nedenle 1876 Anayasası ile kurulan siyasi sisteme; parlamentonun varlığı ile desteklenmiş meşruti monarşi diyebiliriz.

81_ İlk Osmanlı Meclisi Ne Zaman Toplandı? İlk Osmanlı Meclisi 19 Mart 1877 pazartesi günü Dolmabahçe Sarayında yapılan bir törenle açıldı. Meclisin açılış gününde tüm resmi daireler tatil edilmiştir. Meclisi Mebusan ilk toplantısını 20 Mart 1877 tarihinde Sultanahmet’teki Darülfünun binasında yapmış, 28 Haziran 1877 Tarihinde ilk toplantı yılını tamamlamıştı. Meclis-i Ayan için ise 21’i Müslüman, 5 ‘i Gayrimüslim olmak üzere 26 üye seçildi.

82_ Meclisi Mebusanda Kaç Kişi Görev Yapmıştır? Meclis-i Mebusanın 13 Aralık1877-14 Şubat 1878 tarihleri arasında geçen ikinci döneminde 106 mebus görev yapmıştır. Bunların 59 Müslüman, 47’’si gayrimüslim idi Müslümanlarla gayrimüslim mebusların oranına baktığımızda %56’ya %44 oranı ortaya çıkmaktadır. Bu oran Müslim ve gayrimüslim mebusların neredeyse eşit oranda temsil edildiklerini göstermektedir.

83_ Meşrutiyet Meclisini Kim Kaldırdı? Rusya ile ateşkes görüşmelerinin yapıldığı sırada gelen sadaret teskeresi üzerine II. Abdülhamit böyle bir meclisin yararından çok zararı olduğunu söyleyerek 14 Şubat 1878 günü meclisi feshetti. Her derde deva olarak görülen meşrutiyet meclisin tatil edilmesiyle 1 yıl 1 ay 21 gün devam edebilmiş. Meclisin toplantı süresi de toplam 10 ay 5 gün sürmüştür.

84_ İttihat Ve Terakki Cemiyeti İlk Kongresini Nerede Yaptı Kimler Katıldı? İlk kongresini 1902 tarihinde Paris’te yapmıştır. Bu kongre ittihat ve Terakki tarihinde bir dönüm noktasıdır. Kongreye Prens Sebahattin, Ahmet Rıza, İsmail Kemal, İsmail Hakkı Paşa, Mahir Sait, Halil Ganem, Hüseyin Siret, İbrahim Temo ve Dr. Nazım gibi ittihat ve Terakki’nin ileri gelen isimlerinin yanı sıra Ermeni ve Rumlardan da bazı temsilciler katılmıştır.

85_ Vatan Ve Hürriyet Derneği Kim Tarafından Kuruldu? Vatan ve Hürriyet Derneği Mustafa Kemal Bey (Atatürk ) tarafından şam da kurulmuştu. Bu dernek daha sonra 1907 yılında Ahmet Rıza beyin Terakki ve ittihat Cemiyeti ile birleşti.

86_ II. Abdülhamid Rejimine Karşı Mücadele Eden Cemiyetler Nerede Toplandılar Sonra Ne Karar Aldılar? 27 Aralık 1907 yılında Paris’te bir araya geldiler. Kongreye Terakki ve ittihat, Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i merkeziyet, Ermeni Taşnaksutyun, Mısır cemiyet-i israiliyesi, Ahd-ı Osmani Mısır Cemiyeti ile Ermeniler ve Araplar tarafından yayınlanmakta olan bazı gazete ve dergilerin temsilcileri katıldılar. Kongre sonucunda, II. Abdülhamid’i tahtan inmeye zorlayarak meşrutiyeti yeniden kurma kararı alınmıştır. Bu amaca ulaşmak için bir dizi faaliyet gösterilecektir. İlk önce pasif direnme yapılacak, halka hükümete vergi vermemesi söylenecekti. Yapılacak propagandayla ordunun ihtilalcılara karşı silah kullanmaması sağlanacak son olarak gerekirse sonuca ulaşmak için genel ayaklanma yapılacaktı. Kongre sonucunda gizli bir komite kuruldu.

87_ II. Meşrutiyet Ne Zaman İlan Edildi? 24 Temmuz 1908 tarihinde resmen ilan edilmiştir. II. Meşrutiyet’in ilan tarihi daha sonraki dönemlerde ittihat ve terakkinin ilan tarihi olan 23 Temmuz olarak düzenlenmiştir.



3 Ünite ( Türkiye’de Meşrutiyet Dönemleri)



87_ 1876 Yılında İlan Edilen Kanun-İ Esasi İle Neler İlan Edilmiştir?
Osmanlı Devleti, İslam Dinini resmi din olarak kabul etmiştir (11. madde).
Yine bu dönemde, okullara din dersleri konulurken, hükümdara da “ahkâm-ı şer’iye”yi yürütme görevi verilmiştir (7. mad- de).
Ayrıca şeyhülislam devlet örgütü içerisine alınmış (27. madde),
Adli yasama kurumlarının yanında şer’i mahkemelere de yer verilmiştir (87. madde).
Bunların yanı sıra Ayan Meclisine İslami ilkelere aykırı yasaların reddedileceği maddesi konulmuş (64. madde)
Padişah İslam’ın koruyucusu olarak kabul edilmiştir (4. madde).

88_ İslam Dünyasının Halifesi Hangi Padişah Seçilmiştir Ne Zaman İlan Edildi? 1882 yılında (Hicretin 14.yy.) II. Abdülhamid, İslam dünyasının halifesi olarak birçok ülkeden tebrik telgrafı alırken, İran, Fas ve birkaç küçük İslam devleti dışında İslam dünyası Avrupa hâkimiyeti altına girmiş durumdadır. Yani İslam birliği (ittihadı-ı İslam) duygusu bir ihtiyaç hâline dönüşmüştür.

89_ Padişahlar Arasında Hangisi İslamcılık Politikası Uygulamıştır? II. Abdülhamid İslamcılık politikasını takip ederek hem devlet içinde hem de Müslüman dünyasında saygınlık ve güç kazandığını düşünerek, politikalarını bu zemin üzerinden geliştirmeye başlamıştır.

90_ Söz Konusu Basın-Yayın Organlarında Bu Süreçte Yer Alan Yazıların Amacı Öncelikle Nedir? Araplar, Arnavutlar ve sair Türk olmayan Müslümanların sadakatini kazanmak ve daha sonra da başta Hindistan olmak üzere Müslümanların yoğun olarak yaşadıkları bölgelerden siyasi ve maddi destek temin ederek gelecekte de Osmanlı Devleti ile birlikte hareket et- melerini sağlamaktır.

91_ İslamcılık Fikrini Savunan Devlet Adamlarının Başında Kimler Gelir? Bir tarihçi olan Cevdet Paşa ve Şirvanîzade Rüştü Paşa bulunmaktadır.

92_ Iı. Abdülhamid Devri İslamcılık Politikasını Bu Bilgiler Işığında Üç Ana Hedef Etrafında Özetlemek Mümkündür.
Bunlardan biri, Osmanlı Müslüman tebaasını “İslam” bayrağı altında toplamak
İken ikincisi de dış ülke Müslümanlarının Halifelik makamı etrafında toplanmasını temin ederek mevcut problemlerin çözümünde karşılıklı destek ve yardımın teminidir.
Osmanlı belgelerinden ortaya çıkan üçüncü bir amacın daha olduğu söylenebilir ki o da Sünnilik ile şiilik arasında bir yakınlaşma ve birlik meydana getirerek yine Orta Doğu’daki İngiliz planlarını sonuçsuz bırakma ve bu hususta Hindistan şiilerinin de siyasi desteğini temin etmektir

93_ İlk Telgraf Hattı Ne Zaman Kullanılmaya Başlamıştır? İlk telgraf hattı 1855’te Kırım Savaşı sırasında açılmış olmasına rağmen, sadece II. Abdülhamid Dönemi’nde 30 bin km den fazla telgraf hattı çekilmiştir. Bu hatlar, Hicaz’dan Yemen’e kadar uzanmakta olup, hilafet merkezi Ege ve Akdeniz’deki adalara kadar telgraf hatlarıyla bağlanmıştır.

94_ Kuzey Afrika’daki Bu İşgalleri Engellemek Amacıyla İstanbul’da Vakit Ve Arapça El Cevaib Gazeteleri Çıkarılmaya Başlanmıştır Neden? Bu gazetelerde sık sık “Sultan, İslam’ı müdafaa etmek için kanının son damlasına kadar ve hazinesinin son kuruşuna kadar harcamaya hazırdır” sözü tekrarlanarak İslam dünyasında bölünmelere ve guruplara ayrılmaya son verilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

95_ Kanun-İ Esasi, Türk Demokrasi Tarihi Açısından Olduğu Kadar, Eğitim Tarihi Açısından Da Çok Büyük Bir Öneme Haiz Olup Üç Maddesi Eğitim Hakkındadır. Bunlar Nelerdir? Bunlardan ilk ikisi özel öğretime, üçüncüsü ilköğretimin zorunluluğuna ilişkindir:
15. madde, “öğretim işini(konusunu) herkes özgürce yapabilir; ilgili kanuna uymak şartıyla her Osmanlı vatandaşı genel ve özel öğretim yapmaya izinlidir.”
16. madde, “ülkedeki çeşitli dinsel inanışlardaki toplumların din ve inanışlarına ilişkin öğretim yöntemi ve biçimine dokunulmayacaktır” denilmektedir. Aynı mad- de ülkedeki tüm mekteplerin Devlet’in denetiminde olduğunu da belirtir.
114. madde: “Osmanlı bireylerini tümü için ilköğretim mecburi olacak ve bunun ayrıntıları ayrı bir düzenleme ile belirlenecektir.

96_ Medreselerde İlim Dersleri Ne Zaman Okutulmaya Başladı? Coğrafya ve tarih gibi ilimlerin medreselerde okutulmasının İslami kaidelere uygun olduğuna dair Şeyhülislam Fetvası ancak 1910 tarihinde alınabilmiştir.

97_ Iı. Abdülhamid Dönemi Eğitim Politikalarına Bakıldığında Hangi Okullar Açılmıştır? İptidai, rüştiye ve de idadi gibi temel eğitim ve öğretim kurumlarının sayı ve kalitece artırıldığı görülmektedir. Bu okulların yanı sıra çeşitli dallarda çok sayıda yüksek okullar kurulmuş, eğitim ve öğretime özel bir ilgi gösterilmiştir.

98_ Maarif Nezareti Teşkilatı Nedir? 1879 yılında düzenlenen Maarif Nezareti teşkilatı, günümüzün eğitim teşkilatının temelini oluşturmuştur.

99_ Maarif Nizamnamesinin Uygulanmasıyla Neler Oldu? Nezaret 1879 yılında, modern bir kuruluş hâline getirilmiştir. Bu idareler elinde 1869 Maarif Nizamnamesi’nin uygulanmasıyla iptidailer, rüştiyeler, idadiler ve sultanilerden meydana gelen eğitim sistemi tüm Osmanlı coğrafyası genelinde yaygınlaştırılmıştır. Maarif Nezareti teşkilatında yapılan modernleşme hamleleri içinde yapılan en önemli uygulamalardan birisi de “istatistik Kalemi”nin kurul- muş olmasıdır.

100_ 16 Yıl İçinde Gereken İlginin Gösterildiğini Ortaya Koyan Uygulamaları Şu Şekilde Maddelendirilmektedir
Kanuni Tedbirler: ilköğretim mecburiyetinin konması.
İdari Tedbirler: Merkez ve taşrada ilköğretim teşkilatının kurulması.
İptidai okullarının açılması ve çoğaltılması.
Sübyan okullarına yeni usul eğitimin sokulması.
Müslüman halkın kalabalık olduğu yerlerde ilköğretime öncelik ve ağırlık verilmesi.
Halkın maarif alanında maddi yardımının sağlanması.
Taşrada Darülmuâllimînlerin açılması”

101_ Meclis-İ Mebusan Hangi Tarihlerde Toplandı? Meclislerin toplantıya çağrılması ile başlayan II. Meşrutiyet Dönemi’nde dört genel seçim yapılmıştır. 1908, 1912, 1914 ve 1919 yıllarında yapılan genel seçimlerle oluşan Meclis-i Mebusan, 1908-1912, 1912, 1914-1918 ve 1920 döneminde faaliyet göstermiştir.

102_ Meclis-İ Mebusan Hangi Tarih De Kapatıldı? 1920 Meclisi 11 Nisan 1920 tarihinde Padişah Vahdettin tarafından itilaf güçlerinin baskısı karşısında kapatılmıştır. Bundan sonraki meclis dönemi TBMM dönemi olarak geçmektedir.



103_ 1908 Meclisinde Kaç Milletvekili Vardı? 157 Türk, 54 Arap, 25 Arnavut, 22 Rum, 10 Ermeni, 9 Slav (6 Sırp+ 3 Bulgar) ve 4 Yahudi milletvekili görev yapmıştır

104_ 1908 Meclis-İ Mebusan’ı Döneminde Çıkan Önemli Kanunlar Hangileridir? En verimli dönemini 1908-1909 yılları arasındaki birinci yılında yaşamıştır. Bu devrede Cumhuriyet Dönemi’nde de siyasi partiler kanunu olarak uygulanan Cemiyetler (Siyasi Partiler) Kanunu, Serseri Kanunu ve Toplantı Kanunu çıkartılmıştır. Açık ve kapalı alanlarda yapılacak toplantıları düzenleyen Toplantı Kanunu da demokratikleşme yönünde önemli bir adımı oluşturmuştur.

105_ 31 Mart Vakası Hangi Tarih De Oldu?13 Nisan 1909 tarihinde yaşanan 31 Mart Vakası (Rumi 31 Mart 1325)

106_ Padişahlığı Meclis Tarafından Onaylanan Ve Mecliste Yemin Eden İlk Padişah Kimdir? Değişikliklerle Padişah’ın, tahta çıkışında Meclis-i Umumide şer’i şerif ve Kanun-i Esasi hükümlerine uyacağına, vatan ve millete sadakat edeceğine dair yemin etmesi şartı getirilmiştir. V. Mehmet Reşat, Padişahlığı meclis tarafından onaylanan ve mecliste yemin eden ilk padişah olmuştur.

107_ Tarihe “Sopalı Seçim!” Nedir? Genel seçimler ülke çapında çoğunlukla Ocak-Mart aylarında yapılmış, ancak bazı yörelerde seçim işlemleri Mayıs ayına kadar sürmüştür. Tarihe “sopalı seçim!” diye geçen bu seçimler sonucunda meclis, ilk çalışmasını 18 Nisan 1912 tarihinde yapmıştır.

108_ 1914 Meclisi Döneminde Batılılaşma Yolunda Yeni Adımlar Da Atılmıştır Bunlar İçinde En Önemlisi Nedir? Miladi takvimin kabulüdür.

109_ İslamcılık Fikrinin Alt Yapısını Kimler Oluşturdu? Sırat-ı Müstakim, Sebilürreşad ve Beyanü’l-Hak gibi dergilerin oluşturduğunu söylemek mümkündür.

110_ Bâb-I Ali Baskını Nedir? Meseleleri görüşmelerle çözmeye çalışan Kâmil Paşa’nın “Saltanat şurası”ndan aldığı desteği uygulamaya koymasına fırsat vermeyen Enver Paşa toplantı hâlindeki hükûmeti basarak Sadrazamı zorla istifa ettirmiş ve Harbiye Nazırı Nazım Paşa’yı da vurdurmuştur. Netice itibarıyla tarihe “Bâb-ı Ali Baskını” olarak geçen bu olay ile idareyi fiilen ele alan üçlü yönetim ilk olarak ordunun durumunu ele almış.

111_ Hukuk-I Aile Kararnamesini Nedir? Komisyonlar çalışmaları sonunda kadına erkek karşısında ve kanun nezdinde önemli bir takım haklar sağlayan Hukuk-ı Aile kararnamesini 1 Mart 1916’da çıkartmıştır.

112_ Adli Yapıda Yapılan Bir Diğer Düzenleme Nelerdir? 25 Eylül 1916’da Adliye Mahkemeleri ile Sıkıyönetim Mahkemelerinin (Divan-ı Harp) görev ve yetkileri ayrılmıştır. Hukuki laikliğin sağlanmasında önemli bir adım olan şer’i Mahkemelerin şeyhülislâmlıktan ayrılarak Adalet Bakanlığına bağlanması ise 25 Mart 1917 tarihli bir kanunla sağlanmıştır

113_ Kapitülasyonlar Ne Zaman Kaldırıldı? 1914 Eylül’ünde daha savaş başlamadan Kapitülasyonları kaldıran hükümet, yabancı tüccar ayrıcalıklarını iptal etmiştir.

114_ Türk Ceza Kanunu Ne Zaman Yayınlandı? 1 Temmuz 1926 tarihli Türk Ceza Kanunu bu İtalya’n Ceza Kanunu’ndan yararlanılarak hazırlanmıştır.

115_ Türk Medeni Kanunu Ne Zaman Yayınlandı? 1912 yılında tercüme edilip dergide yayımlanan İsviçre Medeni Kanunu, 1926 yılında Türk Medeni Kanunu’nun hazırlanmasında örnek teşkil etmiştir.

116_ Uşi Antlaşması Nedir? Ekim 1912’de imzalanan Uşi Anlaşması’yla da Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp egemenliği sona ermiş, Kuzey Afrika’daki siyasi varlığı son bulmuştur.

117_ Balkan Devletleri Hangileri İttifak Yaptı? Rusya’nın tahrik ve desteğiyle Bulgaristan başta olmak üzere, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ Osmanlı Devleti’nin elinde olan Rumeli topraklarını paylaşmak için aralarında ittifak yapmışlardır.

118_ I.Balkan Savaşı Ne Zaman Başladı? 8 Ekim 1912’de Karadağ’ın savaş ilanı ile I. Balkan Savaşı başlamıştır

119_ 1 Balkan Savaşı sonrası imzalanan antlaşma hangisidir? Londra Antlaşması

120_ 2. Balkan Savaşı Esnasında İstanbul Antlaşmasıyla Ne Oldu? Osmanlı, Meriç’in batısında yer alan Dimetoka’yı da alarak ilerlemesine son vermiştir. 29 Eylül 1913 tarihli İstanbul Antlaşması ile Edirne, Kırklareli ve Dimetoka Osmanlı Devleti’nde kalmıştır

121_ Girit Hangi Antlaşmayla Yunanistan’a Bırakıldı? 14 Kasım 1913 Atina Antlaşması ile de Girit Yunanistan’a bırakılmıştır.

122_ Osmanlı Döneminde Adalar Kime Bırakıldı? Buna göre Meis hariç 12 ada İtalya’ya, Gökçeada ve Bozcaada hariç bütün

Adalar Denizi (Ege) adaları da Yunanistan’a bırakılmıştı.







4 Ünite ( Avrupa Ve Türkiye 1838-1918)

123_ Burjuva: Ticaret yaparak bu değerleri kazanan ve şehirlerde yaşayan tüccarlar zümresi

124_ Yakın Doğu Coğrafyasına Yönelen Ülkeler Hangilerdir? Venedik, Portekiz ve Fransa’dan sonra İngilizler de ham madde temini ve mamul madde ihracı için önemli gördükleri Yakın Doğu coğrafyasına yönelmişlerdir

125_ Osmanlılara Balta Limanı Antlaşması’nı İmzalamak Zorunda Bırakmıştır. 1838 yılında imzalanan bu antlaşma ile ingi- liz tüccarı en imtiyazlı millet olduğu gibi diğer ülkelerden getirilen malların da ser- bestçe ticaretini yapma imtiyazı elde etmiştir. Anlaşmaya göre vergi ihracatta % 9 olurken ithalatta % 2 olarak belirlenmiştir.

126_ Osmanlı Devletini İlk Dış Borçlanması Hangi Tarihtedir? 1854 tarihînde dış borçlanma başlamıştır.

127_ Hangi Ülkenin Vatandaşlarına Kapitülasyondan Yararlanma Hakkı Tanındı? (1699) sonra Avusturya, Venedik, Leh ve Macar vatandaşı olan tüccarın; Küçük Kaynarca Antlaşması (1774) ile de Rus tüccarın kapitülasyonlardan yararlanmalarına izin vermek zorunda kalmıştır.

128_ Sanayi İnkılâbı Nedir? 18.yüzyıldan itibaren tekniğin, Sınai üretimin ve ulaştırma imkânlarının gelişmesi ile çağdaş dünyada ortaya çıkan değişimi ifade eden kavram “Sanayi İnkılâbı”dır.

129_ Avrupa’nın Endüstrileşmiş Ülkeleri, Kendi Nüfus Ve Toprak Büyüklüğüyle Orantılanamayacak Kadar Büyük Toprakları Sömürge Yönetimleri Altına Sokmak Suretiyle Sanayileşmenin Gereğini Yerine Getirmişlerdir. İngiltere’nin sömürge toprakları, anavatan topraklarının 94 katı idi. Fransa’nın % 5’i; Almanya’nın % 16’sı anavatan topraklarıyken geri kalanı koloni topraklarıdır. 1914’te sömürgeci ülkeler dışında kalan dünyanın % 68’i sömürge; % 11’i yarı sömürge toprağı iken bağımsız devletlerin toprakları ise sadece % 21’dir. Yine sömürgelerde yaşayan nüfus % 60, yarı sömürgelerde yaşayan nüfus % 22, bağımsız devletlerde yaşayan nüfus da % 18’dir.

130_ Sömürgecilik Rekabetinde Osmanlıyla İyi İlişkiler Kuran Devletler Hangileridir? Orta Doğu’daki kârlı ticareti nedeniyle İngiltere, ispanya, Fransa, Portekiz’le sömürgecilik rekabetinde Osmanlıyla iyi ilişkiler kurmaya özen göstermiştir. 18. yüzyılı başlarında Osmanlı-İngiliz ticari ilişkileri gerileme dönemine girerken siyasi ilişkiler etkili bir gelişme göstermiştir.

131_ İngiltere’nin Osmanlı Toprak Bütünlüğünü Savunur Olmasının Asıl Sebebi Nedir? Hindistan ve Uzak Doğu’daki sömürgelerine giden yolun Osmanlı Devleti’nin elinde olması ve zengin Orta Doğu coğrafyasını ele geçirmek istemesine dayanmakta idi. Osmanlı Devleti’nin İngiltere için geniş bir pazar olması da İngiliz politikasına yön veren diğer bir husustur

132_ 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’na Kadar Sürdürmüştür. Bu savaştan sonra İngiltere, Osmanlı toprak bütünlüğünü korumaktan vazgeçmiş, kendi güçlü donanmasını kullanarak bölgedeki çıkarlarını korumayı tercih etmiştir.

133_ Üç İmparatorlar Ligi Nedir? 1871 yılında Alman, Avusturya-Macaristan ve Rus imparatorları bir araya gelerek “Üç imparatorlar Ligi” olarak bilinen bir toplantı yapmışlar ve sözlü olarak üç devletin Avrupa’da ortak politika takip etmeleri kararı almışlardır.

134_ Sömürgecilikte Gören İtalya’nın teşebbüsüyle 1882 tarihînde Almanya, Avusturya ve İtalya arasında bir ittifakı anlaşması yapılmıştır. 1887 tarihînde Rusya ile yeniden bir ittifak anlaşması yapan Almanya, Avrupa’da kesin bir üstünlük kurmuş oluyordu

135_ Panslavizm’in Siyasi Alandaki En Önemli Temsilcisi Kimdir? İstanbul’da elçi olarak göreve 1864 yılında başlayan General Nikolay Pavloviç ignatiyev’dir.

136_ İgnatiev’in Daha İstanbul’a Gelmeden Önce Şark Masası Müdürlüğü Yaptığı Dönemde Başlıca Üç Amacı Vardı. Bunlar, 1856 Paris Antlaşması’nda yer alan Rusya’nın Karadeniz’de donanma bulundurma yasağının kaldırılması, İstanbul ve Boğazlarda Rus nüfuzunun sağlanması ve Balkanlar’daki bütün Slavların Rusya’nın nüfuzuna sokulmasıdır.

137_ İtalya Birliği Ne Zaman Kuruldu? 14 Mart 1861’de Birleşik İtalya Krallığı’nı dünyaya açıklaması ve Piyomente Kralı Viktor Emanuelle’i İtalya Kralı olarak seçmesiyle İtalya birliği kurulmuştur

138_ Kuzey Almanya Birliğini Nedir? Prusya, Avusturya ile girişmiş olduğu savaştan galip çıktıktan sonra (1867) Kuzey Almanya Birliğini kurmuştur

139_ Osmanlı Devleti’nin Yaşayacağı Badirelerin Başlangıcı Hangi Ülkelerdir? İngiltere-Fransa- Rusya-Avusturya-İtalya-Almanya arasında gelişen olaylar ve siyasi hesaplar, doğrudan değilse de dolaylı olarak Osmanlı Devleti’nin yaşayacağı badirelerin başlangıcı sayılabilir

140_ Türkiye Misyonu; Batı Türkiye, Merkezî Türkiye ve Doğu Türkiye olmak üzere üç ayrı bölgeye ayrılmış

141_ Fransa Ve Mısır Hangi Tarihte Nereleri İşgal Etti? 1830’da Cezayir’i işgal eden Fransa, 1881 yılında da Tunus’u işgal etmiştir. Fransa’nın Tunus’u işgalinden bir yıl sonra 1882 yılında İngiltere’nin de Mısır’ı işgal etmesi İtalya’yı da harekete geçirmiştir

142_ Üçlü İttifak’ı Hangi Devletler Kurdu? Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya Üçlü ittifak’ı;

143_ Üçlü İtilaf Hangi Devletler? İngiltere, Fransa ve Rusya Üçlü itilaf’ı oluşturmuşlardır.

144_ Birinci Dünya Savaşı Nasıl Başladı? 28 Haziran 1914 tarihînde Saray-Bosna’da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun veliahdı Arşidük Fransuva Ferdinand’ın Gabriel Princip adlı Sırp asıllı bir öğrenci tarafından öldürülmesini bahane eden Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Sırbistan’a harp ilan etmesiyle Birinci Dünya Savaşı başlamıştır. Bu tarihten hemen sonra Almanya, Rusya’ya; Fransa da Belçika’ya harp ilan etmişlerdir.

145_ Türkiye’yi İttifak Dairesine Sokmak İçin Herhangi Bir Teşebbüste Bile Bulunmamıştı Neden? Birbiriyle savaşan rakiplerin artık, Türkiye’nin paylaşılması meselesini anlaşarak hep birlikte halletmek istedikleri anlaşılmaktadır. Zira Üçlü itilaf, ta Güney Amerika hükümetlerine varıncaya kadar her tarafta kendine müttefikler ararken Türkiye’yi ittifak dairesine sokmak için herhangi bir teşebbüste bile bulunmamıştı. Aksine itilaf Devletleri bu savaşın, Türkiye ile olan derin ve hayati alakasını gizlemek ve Türkleri yalnız ve çaresiz bırakabilmek için her şeyi yapmışlardı.

146_ Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşına Nasıl Katıldı? Yavuz ve Midilli adları verilen bu gemilere, Türk bayrağı çekilip Enver Paşa’nın emriyle Amiral Souchon komutası altına verilmişti. Kamuoyuna İngiltere’nin el koyduğu Osmanlı savaş gemilerinin yerine Almanya’nın hediyesi şeklinde sunulan bu gemiler 29 Ekim 1914’te Karadeniz’de Odesa, Sivastopol ve Novorosisk limanlarını bombalamışlar, Rus donanmasıyla savaşmışlardır. Bu savaşa Hamidiye gemisi ile bazı Türk savaş gemileri de katılmıştı.

147_ Osmanlı Devletine Ne Zaman Harp İlan Edildi? 5 Kasım 1914 tarihînde itilaf Devletleri, Osmanlı Devleti’ne resmen harp ilan etmişlerdir. 11 Kasım 1914’te de Osmanlı Devleti aynı devletlere resmen harp ilanında bulunmuş, 14 Kasım’da ise bütün İslam âlemine hitaben itilaf Devletlerine karşı Cihad-ı ekber çağrısı yapılmıştır.

148_ I Dünya Savaşındaki Cepheler Hangileridir? Kafkas Cephesi, Kanal Cephesi, Çanakkale Cephesi, Irak Cephesi, Galiçya Cephesi, Hicaz Cephesi, Filistin Cephesi,

149_ Kafkas Cephesi: 1 Kasım 1914’te Rusların Doğu Beyazıt’tan saldırıya geçmeleri ile Kafkas Cephesi açılmıştır

150_ Rus İşgalleri Van İle Sınırlı Kalmamış, Doğu Anadolu’da Hızla İlerleyen Ruslar Nereleri İşgal Etti? Ruslar, 16 şubat 1916’da Erzurum’u, 18 Nisan’da Trabzon’u, 16 şubat’ta Muş’u, 3 Mart’ta Bitlis’i, 15 Temmuz’da Bayburt’u, 25 Temmuz’da Erzincan’ı işgal etmişlerdir.

151_ Brest-Litovsk Antlaşması Nedir? 1917 yılında Rusya’da Bolşevik ihtilali’nin çıkması üzerine Rusya ile 3 Mart 1918 tarihînde Brest-Litovsk Antlaşması imzalanmıştır. Anlaşma gereği geri çekilen Rus kuvvetleri ağır silahları ve malzemelerini iş birliği yap- tıkları Ermeni çetelerine bırakacaklardır.

152_ Ayastefanos Antlaşması Nedir? Rusların eline geçmiş olan Elviye-i Selase (Üç Vilâyet: Kars, Ardahan, Batum) kurtarıldığı gibi Ruslar, Doğu Anadolu’da işgal ettikleri topraklardan çekilmeyi de kabul etmişlerdir

153_ Kanal Cephesi Hangi Tarihte Oldu? 1 Kasım 1914’te İngilizlerin Süveyş Kanalı’nda Akabe Limanı’nı bombardıman etmeleri ile Filistin-Suriye cephesi açılmıştır. Kanalı’na ulaşılmıştır. İngilizlerin bölgeye yığdığı 150.000 kişilik kuvvetine karşı 35.000 kişilik bir Türk kuvveti vardır. Aynı gece taarruz edilmiştir.

154_ İkinci Kanal Hareketinde Türk Ordusu Neden Çekildi? 16 Temmuz 1916 tarihînde çok sayıda Alman askerînin de iştirak ettiği ikinci Kanal harekâtında da Türk ordusu büyük zayiatlar verip çekilmek zorunda kalmıştır.

Nitekim 1916 yılının sonunda kuvvetlerini takviye etmiş olan İngilizler karşı harekete geçerek Sina yarımadasını ele geçirip Suriye sınırına dayanacaklardır.

155_ Çanakkale üzerindeki mücadelesi ne zaman başladı hangi askerler vardı? Düvel-i Muazzama kuvvetlerinin 3 Kasım 1915’te Seddülbahir ve Kumkale istihkâmlarının bombalanması ile başlamıştır. Bu kuvvetler içinde İngiliz ve Fransız birlikleri ile birlikte Rum ve Yahudi gönüllüler, Anzaklar (Avustralyalı, Yeni Zelandalı askerler), Sihler, Gurkalar, Sudanlı zenciler, Senegalli, Faslı askerler de bulunuyorlardı.

156_ Asıl Çanakkale Muharebeleri ne zaman oldu? 19 ve 25 Şubat 1915 tarihînden itibaren başlamış ve 8,5 ay sürmüştür. 18 Mart 1915 tarihînde 18 Müttefik gemisi boğazları zorlamış ve geçebileceklerini düşünmüşlerdi. Müttefiklerin 6 gemisi batırılmış ve “Çanakkale geçilmez” hükmü ile geri dönmek zorunda kalmışlardır.

157_ Çanakkale’de nerelere asker çıkarıldı? 25 Nisan’da Saros’a, 26 Nisan’da Kumkale’ye, 27 Nisan’da Seddülbahir ile Tekeburnu arasına çıkarma yapmışlardır. Çanakkale Muharebelerinde “Kitre Muharebeleri” diye isimlendirilen bu savaşlar destanlarla doludur

158_ Seddülbahir Muharebesi de nedir? “Zığındere Muharebesi”dir ki 6 Temmuz’a kadar sürmüştür. 8 Ağustos’ta Anafartalar Grup Komutanı olan Miralay (Albay) Mustafa Kemal ile 9 Ağustos’ta Kocaçimen, Conkbayır, Kanlısırt’ta cereyan eden muharebelerde I. Anafartalar Zaferi kazanılmıştır. 10 Ağustos’ta Conkbayırı Muharebelerinde Mustafa Kemal’in göğsüne bir şarapnel parçası isabet etmiş ancak göğsündeki saat onu korumuştur.

159_ II. Anafartalar Zaferi ne zaman oldu? 14-21 Ağustos’ta Kireçtepe, Aslantepe Muharebeleri yapılmış, 21 Ağustos’ta II. Anafartalar Zaferi kazanılmıştır

160_ Irak Cephesi nedir? İngiltere, Basra Körfezi’nden kuzeye doğru çıkıp Rusya ile irtibat kurmak, Türk kuvvetlerinin İran’a girip Hindistan yolunu tehdit etmesini önlemek istiyordu

161_ Hicaz Cephesi kimler savaşa davet edildi? Osmanlı Devleti dünya savaşına girdikten kısa bir süre sonra şeyhülislâm Mustafa Hayri Efendi’nin hazırladığı “Cihad-ı Mukaddes” fetvası ilan edilerek Kırım, Türkistan, Hindistan, Afganistan ve Afrika Müslümanlarını İngiltere, Fransa ve Rusya’ya karşı savaşa davet edilmişti.





162_ Ermenilerin soykırım kanıtı hangi tarihte oldu? 1915 Şubat’ında Süleymanlı (Zeytun) kasabasını işgal ederek Müslüman halka soykırımda bulunmaları sadece bir örnektir.

163_ Ermenilerin faaliyetlerinin durdurulması için hangi tarihte yazı gönderildi? 24 Nisan 1915 tarihînde vilayetlere ve mutasarrıflıklara gizli bir tamim göndermiş ve Ermeni komite merkezlerinin kapatılması, evrakına el konulması ve komite elebaşlarının tutuklamasını istemiştir.

164_ 27 Mayıs 1915 tarihînde çıkarılan geçici bir kanunla asayişi bozan silahlı saldırgan ve direnişçilerin tecavüz ve direnişleri sırasında imha, casusluk ve vatana ihanet eden köy ve kasaba halkını başka yerlere sevk ve iskan etme yetkileri orduya devredilmiştir. Üç maddeden oluşan kanun şöyledir:
Seferde ordu, kolordu, fırka kumandanları, bunların yardımcıları ve bağımsız bölge komutanları halk tarafından herhangi bir surette hükümetin emirlerine ve ülkenin savunmasına, güvenliği korumaya ilişkin uygulamalara karşı koymak, silahla saldırı ve direnme görülürse hemen askerî kuvvetle şiddetli biçimde cezalandırmaya ve saldırıyı bütünüyle yok etmeye yetkili ve zorunludur.
Ordu ve bağımsız kolordu ve fırka kumandanları askerî kurallara aykırı veya casusluk ve ihanetlerini hissettikleri köy ve kasabalar halkını ayrı veya topluca diğer yerlere sevk edilebilir ve yerleştirebilirler.
Bu kanun yayın tarihînden itibaren geçerlidir.

165_ Ermeni vatandaşların başka yerlere nakledilmesi (tehcir),işlemleri nasıl oldu? Cephelerin güvenini sarsacak bölgelerde uygulanmıştır. Bunlar, Kafkas ve İran Cephesi’nin gerisinde bulunan Erzurum, Bitlis ve Van bölgeleri ile Sina Cephesi gerisinde bulunan Mersin ve İskenderun bölgeleridir. Daha sonra isyan çıkaran ve Ermeni komitecilerine yataklık yapan diğer vilayetlerdeki Ermeniler de tehcire tabi tutulmuşlardır.

166_ Mustafa Kemal Hangi Cephelerde Savaştı? Suriye-Filistin Cephesi, Kanal Cephesi, Çanakkale Cephesi, Sakarya Muhaberesi



5. Ünite - Mondros'tan Lozan'a Türkiye



167_ Mondros Mütarekesi Kimlerle Ve Zaman İmzalandı? Rauf Bey (Orbay) başkanlığındaki Osmanlı heyeti ile İtilaf Devletleri adına Akdeniz Filosu Komutanı İngiliz Amiral Calthorphe arasında 30 Ekim 1918'de imzalandı.

168_ Mondros Ateşkes Metni, 25 Maddeden İbaret Olup Çok Ağır Şart­lar Taşıyordu. Buna Göre;
İtilaf Devletleri, Çanakkale ve İstanbul Boğazlarıyla To­ros tünellerini işgal edecekti (md:1,10).
Osmanlı suları ve Karadeniz'de bulunan torpiller gösterilecek ve temizlenecekti (md:2,3).
İtilaf Devletleri'ne mensup sa­vaş esirleri ve Ermeni esir ve tutuklular derhal teslim edilecek (md:4),
Osmanlı Ordusu terhis edilecek, eldeki silah ve mühimmat teslim edilecek, küçük gemi­ler dışında donanma İtilaf Devletleri gözetimine bırakılacaktı (md:5,6).
Kuzeyba­tı İran ve Kafkasya'daki Osmanlı kuvvetleri savaştan önceki sınırlara çekilecek, güneydeki ateşkes sınırları dışındaki Osmanlı kuvvetleri derhal İtilaf kuvvetleri­ne teslim edilecek (md: 11,16, 17) ve
Bütün haberleşme ağı İtilaf memurlarının kontrolüne bırakılacaktı (md: 12).
Antlaşmanın en ağır maddesi ise İtilaf Devlet­leri'ne "güvenliği tehdit edecek bir durum ortaya çıktığında" ülkenin dilediği yö­relerini işgal imkânı tanıyan ve Osmanlı Devleti'nin hükümranlık hakkını fiilen bitiren yedinci maddesi idi.

169_ Vilayet-I Sitte Nedir? Osmanlı dönemi idari taksimatında Van, Elazığ, Diyarbakır, Erzurum, Sivas ve Bitlis, Vilayetleri günümüzde Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun hemen tamamını içine alan kısım.

170_İtilaf Devletleri Nereleri İşgal Ettiler?
Önce İngilizler, Musul ve İskenderun'u işgal ettiler,
Boğazlar ve İstanbul'a İtilaf do­nanmaları demir attı. Kısa sürede iş galler genişledi
İngilizler; Batum, Kars, Antep, Maraş, Hatay ve Konya'yı,
Fransızlar; Dörtyol, Adana, Mersin ve Afyon karahisar is­tasyonunu,
İtalyanlar ise; Antalya, Burdur, Muğla, Marmaris, Bodrum, Fethiye ve Konya istasyonunu işgal ettiler.

171_ Türk Milletinin Mütareke Ve İşgallere Tepkisi Nasıl Oldu? Türk halkı, teşkilatlanmada gecikmedi. Hemen her tarafta özellikle işgal tehlikesi bulunan yörelerde, genel adı Müdafaa-i Hukuk Cemiyetle­ri olan milli' teşkilatlar kurulmaya başlandı





172_Milli Teşkilatlanmalar Hangileridir?
Kars Milli İslam Şurası; 9. Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşa'nın destek ve yar­dımı ile 5 Kasım 1918'de kurulmuş ve yapılan kongreler sonrasında 17 Ocak 1919'da Cerıubi Garbi Kafkas Hükümet-i Muvakkatsi adıyla geçici bir hükümet oluşturulmuş ise de bu hükümet, Nisan'da Kars'ı işgal eden İngilizler tarafından dağıtılmıştır.
Yine Doğu Anadolu'yu savunma amaçlı olarak 4 Aralık 1918'de Vilayet-ı Şar­kıyye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti kurulmuştur. Merkezi İstanbul'da olan bu cemiyet Erzurum ve diğer doğu illerinde şubeler açmıştır.
Trakya'da Yunan işgal hazırlıkları ve Mavri Miracıların iddialarına karşı Cafer Tayyar Bey'in yardım ve desteği ile 1 Aralık 1918'de TrakyaPaşaeliMüdajaa-iHe­yet-i Osmaniye Cemiyeti kuruldu.
İzmir'in Yunan'a verilme tehlikesine karşı, 17. Kolordu Komutanı Nurettin Pa­şa'nın yardım ve desteği ile Türk aydınları tarafından 1 Aralık 1918'de İzmir Mü­dajaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti kuruldu.
Yunan işgaline karşı Batı Anadolu'da bu teşkilatlanmalar olurken, Trabzon merkezli bir Rum Pontus devleti tehlikesine karşı Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti,
Çukurova bölgesinin Fransızlara verileceği tehlikesine karşı bu bölgenin haklarını savunmak amacıyla Adana Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiye­ti kurulmuştu.

173_ Milli Varlığa Düşman Ve Milli Mücadele Aleyhtarı Faaliyetler. Rumlar, Patrikhanenin başını çektiği Etnik-i Eterya ve Mavri Mira örgütleri ile Doğu Trakya, Batı Anadolu ve İstanbul'u Yunanistan'la birleştirmek istiyor, öte yandan Karadeniz bölgesinde bir Rum Pontus Devleti kur­mayı amaçlayan Pontus adlı örgütle silahlı propaganda yapıp terör estiriyorlardı. Tabii ki esas hedef Megali İdea’yı gerçekleştirmeye yönelik idi. Millet-i sadıka ola­rak bilinen Ermeniler de bulanık suda balık avlamak misali, emperyalistlerin ma­şası olarak Doğu Anadolu ve Çukurova bölgesinde işgalcilerle iş birliği yapmışlar­dır.

174_ Mustafa Kemal Paşa Dokuzuncu Ordu Müfettişliği'ne Ne Zaman Tayin Oldu? 30 Nisan 1919'da askeri' ve sivil yetkilerle Dokuzuncu Ordu Müfettişliği'ne tayin olunmuştur.

175_ Amasya Genelgesi Şu Esasları Taşıyor İdi;
Vatanın ve milletin istiklali tehlikededir.
İstanbul Hükümeti üzerine aldığı sorumluluğun gereklerini gereği gibi yeri­ne getirememektedir, bu durum milletimizi yok olmuş göstermektedir.
Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
Milletin içinde bulunduğu durum ve şartlara göre harekete geçmek ve hak­larını yüksek sesle cihana duyurmak için her türlü etki ve denetimden uzak milli' bir kurulun varlığı zaruridir.
Anadolu'nun her bakımdan en güvenli yeri olan Sivas'ta milli' bir kongrenin acele toplanması kararlaştırılmıştır.
Bunun için bütün illerin her sancağından milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin mümkün olduğu kadar çabuk yetişmek üzere yola çıkarılması gerekmektedir.
Her ihtimale karşı bu meselenin milli' bir sır halinde tutulması ve temsilcilerin lü­zum görülen yerlerde seyahatlerini kendilerini tanıtmadan yapmaları lazımdır.
Doğu illeri adına 10 Temmuz'da Erzurum'da bir kongre toplanacaktır. Bu ta­rihe kadar diğer illerin temsilcileri de Sivas'a gelebilirlerse Erzurum Kongre­si üyeleri de Sivas Kongresi'ne katılmak üzere hareket edecektir.

176_ Erzurum Kongresinde Alınan Kararlar Nedir? Alınan Temel Kararlar Özetle Şöyle İdi;
Mevcut sınırları ile vatan bir bütündür, hiçbir sebep ve bahane ile birbirin­den ayrılamaz.
Vatan bütünlüğünün, milli istiklalin, hilafet ve saltanatın korunması için Kuva-yı milliyeyi denil, milli iradeyi hâkim kılmak esastır.
Hıristiyan unsurlara milli birlik ve beraberliğimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez. Ancak kazanılmış haklara da saygı duyulacaktır.
İtilaf Deuletleri'nin, 30 Ekim 1918'de imzalanan mütareke tarihindeki sı­nırlarımız içinde kalan toprakları bölmeye çalışmalarına karşı çıkılacaktır.
Memleketimize karşı işgal emeli beslemeyen herhangi bir devletin fenni, sınaî ve ekonomik yardımı memnuniyetle karşılanacaktır.
Milletlerin kendi kaderini tayin ettiği bu tarihi devirde, merkezi büle ürnetin de milli iradeye tabi olması zaruridir. Hükümet, derhal Meclis-i Mebusanı toplayarak hükümet işlerinin meclisin denetimine alınmasına çalışılacaktır.

177_ Sivas Kongresi Kongre Ne Zaman Toplandı? 38 delege ile 4 Eylül 1919 günü Mekteb-i Sultani binasında açıldı.

178_ Sivas Kongresinin En Önemli Meselesi Nedir? Hatta bu yüzden manda meselesi kongrenin en önemli tartışma konusu haline gelmişti

179_ Sivas Kongresinde Alınan Kararlar Nedir? Buna Göre;
Mütareke'nin imzalandığı tarihteki sınırlarımız sa­vunuluyor,
Mebusarı Meclisi'nin bir an önce toplanarak milli irade yönünde çalış­ması isteniyor,
Temsil Heyeti'nin genişletilerek, bütün ülkeyi temsil etmesi amaç­lanıyordu.
Ayrıca kongre kararları gereğince, Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri, "Ana­dolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri" adıyla tek bir çatıda toplanıyordu.
Kongre "İrade-i Milliye" adıyla bir de gazete çıkardı

180_Paris Barış Konferansı'na Gidecek Heyetin Seçimin­de Ne Dikkate Alınacaktır? Heyet-i Temsiliye'nin tercihleri dikkate alınacak, Meclis-i Mebusan'ın bir an önce toplanması sağlanacak, Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri İstanbul Hükümetince hukuken tanınacak idi

181_ Meclis-İ Mebusan Ne Zaman Toplandı? 12 Ocak 1920'de İstanbul'da toplandı. Musta­fa Kemal'in direktifi ile hareket eden Milli Mücadele yanlısı milletvekilleri Felah-ı Vatan grubunu kurdular

182_ Misak-I Milli Erzurum Ve Sivas Kongrelerinde Şekillenmiş İdi. Milli Müca­dele'nin Hedeflerini Ortaya Koyan 6 Maddelik Bu Fevkalade Önemli Belgede Özet­le Şöyle Deniliyordu;
Madde 1: Osmanlı İslam çoğunluğu ile meskün yerler bir bütün teşkil etmektedir. Bu hattın dışında kalan ve Mütareke sırasında düşman ordularının işgali altında bulu­nan kısımların alın yazısı (geleceği) yine halkının serbest oyu ile tespit edilecektir.
Madde 2: Daha önce halkın serbest oyu ile anavatana katılmayı kabul etmiş bu­lunan Elviye-i Selase (Kars, Ardahan, Batum) için gerekirse tekrar halkın oylarına başvurulması kabul edilecektir.
Madde 3: Batı Trakya(Paşa eli)nın, hukuki statüsü de bölge halkının oyu ile tespit edilmelidir.
Madde 4: Hükümet ve Hilafet mer­kezi olan İstanbul şehri ile Marmara Denizi'nin güvenliği her türlü tehlike­den korunmuş olmalıdır. Bu esas saklı kalmak kaydıyla Boğazların dünya ti­caret ve ulaştırmasına açılması hakkın­da bizimle öteki bütün ilgili devletlerin ortaklaşa verecekleri karar muteber sa­yılacaktır.
Madde 5: Müttefik devletler ile düş­manlar arasında yapılan antlaşmalar gereğince azınlıkların hakları civar ül­kelerde bulunan Müslüman halkın da aynı haklardan faydalanması şartıyla tarafımızdan korunacaktır.
Madde 6: Siyasi, adli ve mali alanda gelişmemizi önleyecek bütün sınırla­malar (kapitülasyonlar) kaldırılmalıdır.

183_ İstiklal Savaşı'nın Da Gerekçelerini Ortaya Koyan Bu Hükümleri Analiz Ettiğimiz­de Üç Temel Noktada Toplandığını Görüyoruz.
Birincisi; sınırlar, İstanbul ve Marma­ra'nın güvenliği meselesi.
İkincisi; Azınlıklar ve buna bağlı olarak Anadolu dışın­daki Türk ve Müslümanların haklarının korunması meselesi.
Üçüncüsü ise; Ekono­mik hedefler yani kapitülasyonların asla kabul edilemeyeceği konusu. Milli Müca­dele'nin haklı gerekçelerini ve amacını ortaya koyan bu program, aynı zamanda Lozan Antlaşması'nda da temel müzakere konularını oluşturacaktır.

184_İstanbul Ne Zaman İşgal Edildi? 16 Mart 1920 sabahı İstanbul resmen işgal edildi.

185_ Büyük Millet Meclisi Ne Zaman Açıldı? 23 Nisan 1920 Cuma günü, Ulus meyda­nı altında şimdi müze olarak kullanılan binada dualarla açıldı

186_ Dürrizade'nin Fetvasına Karşı Ne Oldu? Ankara Müftüsü Rıfat Efendi'nin öncü­lüğünde 153 din görevlisinin imzasını taşıyan fetva, Milli Mücadele'nin haklılığını ortaya koyma ve halkı aydınlatma açısından çok etkili oldu

187_Sevr Antlaşması İtilaf Devletleri De Nerde Ve Hangi Ülkeler Katıldı? Bir an önce, savaşı kaybeden devletlerle antlaşmalar yaparak emperyalist niyetlerini gerçekleş­tirmek istiyorlardı. Bunun için 18 Ocak 1919'da Paris'te toplanmışlar ve takip eden aylarda, Almanya, Avusturya, Bulgaristan ve Macaristan ile antlaşmalar imzalamış­lar

188_ Sevr Antlaşmasını Osmanlı Ne Zaman İmzaladı? Damat Ferit Hükümeti'nin gönderdiği temsilciler 10 Ağustos 1920'de Paris'in Sevr semtinde antlaşmayı imzaladılar.

189_ Sevr Antlaşmasın 433 Maddelik Olan Bu Antlaşmanın Te­mel Hükümleri Şöyle İdi;
Türkiye'ye İstanbul ile Orta Anadolu'da Ankara ve Kastamonu vilayetlerini kapsayan küçük bir coğrafya bırakılıyordu.
İstanbul başkent kalacak ancak ulus­lararası bir statüsü bulunacaktı.
Boğazlar uluslararası bir komisyonun tasarrufun­da olacak.
Batı Anadolu'nun büyük kısmı ile Doğu Trakya Yunanistan'a verile­cek.
Doğu Anadolu'da bağımsız bir Ermenistan ve onun güneyinde özerk bir Kürdistan kurulacak.
Çukurova bölgesi Sivas ve Malatya Fransız, Akdeniz bölge­si ve Konya civarı İtalyan nüfuz bölgesine ayrılacak.
Ordu sadece iç güvenliği sağlayacak ölçüde olacak.
Kapitülasyonlar genişletilerek yeniden yürürlüğe ko­nacak.
Ülkeden ayrılmış gayrimüslimler dönebilecek ve Osmanlı Hükümeti bun­ların zararlarını ödeyecek.
Osmanlı Hükümeti İtilaf Devletleri'nin onayı dışında ekonomik kararlar alamayacaktı.

190_ Kuva-Yı Milliye Dönemi Nedir? Öncelikle işgal tehlikesine yakın yerler olmak üzere hemen ülkenin her tarafından teşekkül eden bu kuvvetlere; "kuva-yı milliye", "müfreze", mücahidin", "gönüllü", "alay", "milli tabur", "milli bölük" gibi isimler verilmiştir.

191_ Ermeniler Paris Barış Konferansı'na Başvura­rak Nereleri İstemiştir? Giresun-Mersin çizgisinin doğusunda kalan Anadolu coğrafyasının neredeyse tamamının kendilerine verilmesini istemişlerdi

192_ Gümrü Antlaşması Ne Zaman Kiminle Oldu? Türk ordusundan büyük darbe yiyen Ermeniler ateşkes istersek mecburiyetinde kalmış ve 3 Aralık 1920'de yapılan Gümrü Antlaşması'yla, Türkiye'nin isteklerini kabul etmek durumunda kalmışlar­dır

193_ TBMM Gürcistan'a Bir Nota Vererek, Bir Türk Yurdu Olan Üç Sarı Cağın Türkiye'ye İadesini İstedi. Buralar Nedir? (Kars, Ardahan, Batum)

194_ "Şark Fatihi" Olarak Anılan Kişi Kimdir? Kazım Karabekir

195_ Maraşlıların İlk Mücadele Bayrağını Kim Açtı? Maraş'ta Sütçü İmam, Türk kadınlarına sarkıntı­lık etmeye kalkan Fransız askerlerine silahla karşılık vererek Maraşlıların mücade­le bayrağını açtı.

196_ TBMM Ne Zaman Urfa’ya Gazi Unvanı Verdi? 6 Şubat 1921'de çıkardığı kanun ile "Gazi" unvanı vererek takdir etti. Urfalıların da Yüzbaşı Ali Saib Bey'in komutasın­da verdikleri mücadele Fransızlara bu toprakların sahipsiz olmadığını gösterdi. Fransızlar 10 Nisan 1920'de Urfa'yı boşaltmak mecburiyetinde kaldılar.

197_ Ankara Antlaşması'nı Ne Zaman Ve Kimler Arasında Oldu? (20 Ekim 1921) TBMM Hükümeti'yle Fransa arasında imzalaya­rak, Hatay dışında işgal ettiği yerleri boşaltmış ve müttefiklerinden ayrılmıştır

198_ İlk Silahlı Mukavemeti Nerede Oldu? Ayvalık'ta 172. Alay Komutanı Ali Bey (Çetin kaya) komutasındaki Türk kuvvetleri büyük direniş gösterdiler. Bu direniş, İstiklal Savaşı'nda bir ordu birliğinin ilk silahlı mukavemeti olarak kabul edilir.

199_ Kuvayi Milliyenin Tasviyesi Ne Zaman Başladı? Yapılan hazırlıklar sonunda 1920 Ekim ayından itibaren Kuva-yı Milliye'nin tas­fiyesi başladı. 9 Kasım'da Batı Cephesi; Batı ve Güney Cephesi olmak üzere ikiye ayrıldı. 10 Kasım'da Albay İsmet (İnönü) Batı Cephesi,lI Kasım'da Albay Refet (Bele) Güney Cephesi komutanlığına atandılar.

200_ İnönü Muharebeleri Nedir? Yunan birliklerini 9 Ocak'ta İnönü civarında karşıladı. Yunan kuvvetleri burada çetin Türk direnişi karşısında du­ramamış ve zayiat vererek 11 Ocak'ta eski mevzilerine geri çekilmek mecburiyetin­de kalmıştır. Bu başarı, TBMM'de ve başta Nutuk olmak üzere dönemin kaynakla­rında ı. İnönü Zaferi olarak adlandırılmıştır. Yunanlar ise bunu bir yenilgi olarak ka­bul etmeyip, bu harekata" taaruzi keşif adını vermişlerdir.

201_ Meclis, 5 Ağustos'ta Kabul Ettiği Kanunla Mustafa Kemal Paşa'ya Kay Süreyle Başkomutanlık Yetkisi Verdi? Üç ay süreyle Başkomutanlık yetkilerini verdi. Mustafa Kemal, ilk işi olarak Telcalif-i Milliye emir­lerini yayınladı.

202_Sakarya Zaferinde Türk Ordusu Ne Kadar Kayıp Verdi? Bu savaşta Türk ordusu Tsi tümen komutanı olmak üzere 3282 şehit, 13.618 yaralı ve 415 esir; Türk ordusunun şehitleri arasında çok sayıda subay ve özellikle ye­dek subay bulunuyordu

203_Sakarya Zaferinde Yunanlar Ne Kadar Kayıp Verdi? Subay ve er 15.000 ölü ve 25.000 civarında yaralı vermişlerdir.

204_ Kars Antlaşması Kimlerle Ne Zaman İmzalandı? Sakarya Za­feri ile Türklerin son zaferi kazanacakları hakkında kuşkuları kalmayan Sovyet Şu­rasına bağlı Kafkas Devletleri (Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan), Sovyet Rus­ya'nın aracılığı ile 13 Ekim'de Kars Antlaşmasını imzaladılar.

205_ Mustafa Kemal Paşa'ya Ne Zaman Gazi Unvanı Verildi? 19 Eylül 1921'de "Gazi" unvan ve "Mareşal" rütbele­ri verildi.

206_ Büyük Taarruz Ne Zaman Başladı? 26 Ağustos 1922 sabahı Türk ordusunun topçu ateşiyle başladı.

207_ Mudanya Mütarekesi Neler Oldu? Buna Göre;
15 Ekim'den itibaren çatışmalar duracak,
Yunanlar 15 gün için­de Doğu Trakya'yı boşaltacaklar ve 30 gün zarfında Trakya Türk memurlarına devredilecekti.
Barış antlaşması imzalanıncaya kadar İtilaf kuvvetleri miktarlarını artırmamak şartıyla bulundukları yerlerde kalabileceklerdir.
Mudanya Mütareke­si, Türk İstiklal Savaşı'nın Türk zaferiyle sonuçlandığını gösteren ilk diplomatik ve siyasi belge olması bakımından fevkalade önemlidir. Mütareke yurt içinde bü­yük coşku ile karşılanmıştır.

208_ İstiklal Savaşı Fevkalade Zor Şartlarda Verildi. Bu Zorluk, İki Temel Noktada Toplanıyor İdi.
Birincisi; nüfus meselesi,
İkin­cisi; ekonomik durum.

209_Sovyetlerden Gelen Askeri' Yardımların Başlıcalar İse Şunlardır:
Çeşitli tarihlerde sağlanan toplam 10 milyon ruble para,
39275 adet tüfek, 327 adet makineli tüfek, 62.986.000 tüfek mermisi,
54 top, 1000 atımlık top barutu,
4000 adet el bombası, 4000 şarapnel mermisi,
1500 kılıç ve 20000 gaz maskesi... Gibi

210_ Fransızlar İle 20 Ekim 1921'de Ankara Antlaşması İmzalandı. Fransızlar Anadolu'dan çekilirken önemli miktarlarda silah ve cephane­yi Ankara Hükümeti'ne teslim etti. Bunlar arasında 10089 tüfek, 1505 sandık tüfek mermisi ve 10 adet uçak vardı. Daha sonra Fransa, Ankara'nın piyasa koşulları içinde her türlü silah ve malzemeyi satın almasına kolaylık gösterdi.



6. Ünite - Türkiye Büyük Millet Meclisi Ve Siyasi Yapılanma (1920-1923)

211_Meclis-İ Mebussan Ne Zaman Kapatıldı? 21 Aralık 1918'de padişah iradesi ile Meclis-i Mebu­san da kapatıldı.

_Heyet-İ Temsiliye İle Komutanlar Arasındaki Sivas Toplantısı Ne Zaman Oldu Ve Hangi Kararlar Alındı?(16-29 Kasım)'nda önemli kararlar alınmış­tı. Bu toplantıda
Kongrelerde ortaya konan temel ilkelerin korunması,
Ordunun milli' iradenin emrinde olması,
Mali sorunların milli' mücadeleyi engellemeyeceği konularında görüş birliği sağlanmıştır.

212_Meclis-İ Mebusanın Yaptığı En Önemli İş Nedir? 28 Ocak 1920'de kabul ettiği ve 17 Şubat 1920'de Meclis kürsüsünden açıkça okunup oylayarak tüm dünyaya açıklanan ve tarihe Misak-ı Milli' (Milli' Ant) olarak geçen belgeyi ka­bul etmesidir.

213_ Mustafa Kemal Paşa 24 Nisan 1920'de Mondros Mütarekesi'nin İmzalanmasın­dan 23 Nisan'a Kadarki Gelişmeleri Ve Yapılan Çalışmaları Anlatan Uzun Bir Konuş­ma Yaptı. Milli Sınırlar İçinde Her Şeyden Önce Kendi Kuvvetimize Dayanarak Varlı­ğımızı Koruyarak Millet Ve Memleketin Gerçek Saadet Ve Refahına Çalışmayı Öngö­ren Bir Siyasetin Yani Milli Bir Siyasetin Uygulanmasını İstedi. Arkasından Da Yeni Bir Hükümetin Kurulmasını Öngören Şu Teklifi Sundu.
I-Hükümetin kurulması zo­runludur.
2- Geçici olarak bir hükümet başkanı seçmek veya Padişaha bir vekil ta­nımak doğru değildir.
3-Mecliste yoğunlaşan milli iradenin doğrudan doğruya vatanın yazgısına el koymuş olduğunu kabul etmek temel ilkedir. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin üstünde bir kuvvet yoktur.
4- Türkiye Büyük Millet Meclisi yasa­ma ve yürütme yetkilerini kendisinde toplar. Meclisten seçilecek ve vekil olarak görevlendirilecek bir heyet hükümet işlerine bakar. Meclis başkanı bu heyetin de başkanıdır

214_ Meclise Verilecek Ad Konusu Daha Meclis Açılmadan Kimler Hangi İsmi İstedi? 11 Nisan 1920 günü Vila­yet'te yapılan toplantıda gündeme getirildi. İslamcılar meclisin adının "Meclis-i Ke­bir" veya "Meclis-i Kebir-i Milli", Türk Ocağı yanlıları "Kurultay' Osmanlıcılar ise "Meclis-i Mebusan" olmasını istiyordu.

215_ Türkiye Büyük Millet Meclisine Katılan Üyeleri Hangi Meslek Mensuplarındandı? %34,2'si sivil bürokrasiden, %24'ü serbest meslek sahiplerinden, %13,2'si askerlerden, %8,6'ı din adamların­dan, %12,Ti yerel yönetimlerde görev almış üyelerden, %4'ü doktor ve eczacılar­dan, %1,2'si aşiret reislerinden, %1'i teknik elemandan oluşuyordu. Bu da TBMM'nin tüm halk kesimini temsil ettiğini gösteriyordu.

216_Türkiye Büyük Millet Meclisi Genç Ve Eğitim Düzeyi Yüksek Bir Meclisti. Üyelerinin %39,4'ü yükseköğretim, %27'si ortaöğretim ve %22'si medrese, %3,8'i meslek okulu mezunudur. Milletvekillerinin %45'i fesli, %22'si kalpaklı, %18'i sarıklı, %12,5'inin başı açık, %1,2'si yöresel başlıklıydı. Türkiye Büyük Millet Meclisine katılan milletvekilleri­nin %50.1'i Türkçe dışında bir yabancı dil biliyordu

217_ Türkiye Büyük Millet Meclisinin En Belirgin Özelliklerinden Biri Nedir? İhtilalcı olması­dır

218_ Saltanat Ne Zaman Kalktı? Hilafetle Saltanatı birbirinden ayırıp altı yüz yıllık Os­manlı Saltanatını 2 Kasım 1922'de kaldırarak bu özelliğini açıkça göstermiştir.

219_ Türkiye Büyük Millet Meclisinde Oluşan Gruplar Hangileridir?
Yeşil Ordu.
Halk Zümresi
Islahat Grubu
İstiklal Grubu
Tesanüt Grubu
Müdafaa-i Hukuk Grupları (Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu (Birinci Grup),Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu (ikinci Grup)

220_Yeşil Ordu Nedir? Sivas Kongresi'ne katılan üyelerden bazıları geleceğin şarkta olduğunu düşüne­rek, Anadolu'da Rusya'nın yardımıyla bir devrim yapmayı tasarlamışlardı. Bunların öncülüğünü de Hakkı Behiç Bey yapıyordu. Sivas Kongresi sonrasında gizli örgüt­lenmeye geçen bu kişiler, Millet Meclisi açıldıktan sonra Yeşil Ordu adını almışlar­dır

221_Yeşil Ordunun Gazetesi Nedir? Ethem Bey, bu doğrultuda kamuoyu oluşturmak için Ağustos sonla­rında "Seyyare- Yeni Dünya" adlı bir "İslam Bolşevik Gazetesi" çıkararak Yeşil Or­du Cemiyeti'nin propagandasını sürdürmeye devam etmiştir.

222_Halk Zümresi Kimlerden Oluşur? TBMM'de 60-70 kişiden oluşan bir grup millet­vekili "Halk Zümresi" adıyla ortaya çıktı/Eylül 1920). Yunus Nadi, Hakkı Behiç, Mu­hittin Baha, Dr. Adnan Bey gibi tanınan isimler de bu zümre içinde yer aldı

223_ Halk Zümresi'nin Amacı Nedir?
Ülkede kayıtsız koşulsuz halkı egemen kılmak,
Çağın koşullarına ve halkın ihtiyaçlarına göre gerekli olan ye­nilikleri yapmak ve gerekli kurumları oluşturmak,
İslamiyet'in kutsal esaslarına da­yanarak halkı asrısaadetteki mutluluğa ulaştırmaktı.
Halk Zümresi; yürütme gücünü ve yasama yetkisini halkın büyük şurasında toplayacak,
Büyük Şura 18 yaşını bitir­miş Liva halkınca genel oy ile seçilecekti.
Programa göre ülke; coğrafi durumu ve iktisadi konumu itibarıyla nahiye, kaza ve livalar marifetiyle idare olunacaktı.
Halk Zümresi; eğitimin parasız olmasını, kütüphanelerin ve okulların yaygınlaştırılması­nı, ülkede okumamış kimsenin kalmamasını hedefliyordu.
Vergi oranlarının adalet ölçüsünde belirlenmesini, işçi ve köylülerin vergi yükünden kurtarılmasını istiyor­du.
Toprağın denetiminin devlete ait olmasını, toprağı olmayanlara hükümetçe ye­terince toprak verilmesini savunuyordu.
Emekçilerin evlerinin sağlık koşullarına uy­gun hale getirilmesini,
Eczane ve hastanelerin hükümetin idaresi altında bulundu­rulmasını,
Fakir çocukların 16 yaşına kadar hükümetin denetimi altında tutulmasını öngörüyordu.
Adaletin; üyeleri halk tarafından seçilecek Halk Mahkemeleri tarafın­dan yerine getirilmesini istiyordu.

224_ Islahat Grubu Islahat (Reform) Grubu Neyi Amaçlamaktadır?
Egemenliğin kayıtsız şartsız millete verilmesini, halkın kendiişlerini doğrudan doğruya kendisinin yürütmesini amaçlamaktadır.
Yasama ile yürütme yetkisinin Büyük Millet Meclisinde toplanmasını,
Türkiye devletinin, Bü­yük Millet Meclisince yönetilmesini,
Büyük Millet Meclisinin de iller halkınca doğ­rudan doğruya seçilmesini,
Yasaların konulması, değiştirilmesi, kaldırılması, antlaş­ma ve barışın yapılması ve vatan savunması gibi temel yetkilerin Türkiye Büyük Millet Meclisine verilmesini istemektedir.
Bu grup Türkiye'nin coğrafi ve iktisadi iliş­kilerini göz önüne alarak ülkenin illere, illerin ilçelere, ilçelerin de bucaklara ayrıl­masını,
Vergilerin, olanak ölçüsünde azaltılmasını, tutumluluğa (tasarrufa) en geniş ölçüde özen gösterilmesini ve bütçenin denk olmasını istiyordu.
En kısa sürede ulu­sun bütün bireylerini okuryazar duruma getirmeyi, her ilde bir öğretmen okulu aç­mayı, ivedi olarak köylere öğretmen göndermeyi tasarlıyorlardı. Kızların öğrenimi­ne İslam gelenekleri çerçevesinde, erkeklerinki kadar özen gösterileceğini belirten
Islahat Grubu, Sultani okulları kaldırıp il merkezlerinde yedişer yıllık idadi okulları açmak ve bu idadilerin son iki yılında meslek okullarına ilişkin program uygulamak istiyordu.
İllerin elverişli görülenlerinde, uygulamalı tarım okulları ile ebe ve dişçi ve küçük sağlık memuru okulları açılacaktı.
Kıyı ulaşımı ve bu ulaşımı güvenli bir duruma getirmeye, madenlerden gereği gibi yararlanmak için işçi örgütlenmesine ilişkin yasalar çıkarılacaktı.
Mülkiyet ve tasarruf hakkını her türlü saldırıdan koruya­cağını, genel ihtiyaçları yerli sermayelerle karşılamak için her türlü ortaklıkları ko­ruyacağını, gerek üretim, gerek tüketim için kooperatifler kurulmasına yardım ede­ceğini söylüyordu.
Barışta askerlik hizmeti olanak ölçüsünde az bir zamana sığdırı­lacaktır. Savaş durumunda halkın bütün bireyleri vatan savunmasıyla ilgili ödevleri en büyük bir özveriyle yerine getirmeye çağrılacaktır.

225_İstiklal Grubu Nedir? Mecliste Mustafa Kemal Paşa'ya hayranlık duyan, ileri görüşlü 30-40 kadar millet­vekili bir araya gelerek İstiklal Grubu'nu kurdular. Bunlar Mecliste "Terakkiperver ­Milliyetperver" akımı temsil edeceklerini açıkladır

226_ Tesanüd Grubu Kimlerden Oluşur? Mazhar Müfid (Hakkâri), Ferid (çorum), İsmail Suphi (Burdur), Mustafa (Dersim), Rasim (Sivas), Yusuf İzzet Paşa (Bolu), Dr. Suat (Kastamonu), Tahsin (Maraş), Şev­ket (Sinop), Abdulkadir Kemali (Kastamonu), Yusuf Ziya (Bitlis) beylerin İdare Heyeti'ni oluşturduğu Tesanüd Grubu "Mutedil milliyetperver" milletvekilleri tara­fından kurulmuştu

227_ Tesanüd Grubunun Amacı Nedir? Adından da anlaşılacağı gibi mecliste milletvekilleri arasında dayanışmayı sağlamayı amaçlamıştır. Mecliste en örgütlü grup olarak tanınmış, partileşmeyi düşünmemiştir. Bu ne­denle de siyasi program yapmamışlardır.

228_ Anadolu Ve Rumeli Müdafaa-İ Hukuk Grubu (Birinci Grup) Programı Nedir? Grubun İki Maddeden Oluşan Bir Programı Vardı:
Büyük Millet Meclisinde oluşan "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Gru­bu "nun temel amacı milli mücadelenin başından beri Erzurum, Sivas Kon­greleri'nde saptanan ve son Osmanlı Meclis-i Mebusanı ile Büyük Millet Meclisi tarafından kabul edilen Misak-ı Milli esasları içinde vatanın tamamı­nı ve milletin bağımsızlığını sağlayacak barışı elde etmektir. Grup bu amaca ulaşabilmek için milletin tüm maddi ve manevi gücünü ge­rek görülen hedeflere yöneltecek ve kullanacak, ülkedeki resmi ve özel tüm örgütleri ve kuruluşları bu amaç doğrultusunda kullanmaya çalışacaktır.
Grup, bu amacı gerçekleştirmeye çalışmakla beraber devlet ve milletin teş­kilatını, Teşkilat-ı Esasiye Kanunu dairesinde bölüm bölüm tespit edecek ve hazırlamaya çalışacaktır

229_ Anadolu Ve Rumeli Müdafaa-İ Hukuk Grubu (Birinci Grup) Hangi Partiye Dönüştü? Mecliste adeta bir siyasal parti işlevini gören Birinci Grup, 1923 seçimlerinden sonra siyasal parti biçimine dönüştü ve Halk Fırkası olarak çağdaş Türkiye'nin olu­şumuna damgasını vurdu

230_ Anadolu Ve Rumeli Müdafaa-İ Hukuk Grubu (İkinci Grup) Kimlerden Oluştu? Erzurum Milletvekili Hüseyin Avni ve Necati Bey, Samsun Milletvekili Emin Bey, Kastamonu Milletvekili Besim Bey, Kayseri Milletvekili Rıfat Bey, Mersin Milletvekili Selahattin Bey, Sivas Milletvekili Vasıf Bey, bir araya gelerek Meclis'te yeni bir grup oluşturmaya çalıştı

231_ Cumhuriyetin İlanına Kadar Türkiye'de Kurulan Siyasi Partiler Hangileridir?
Türkiye Halk İştirakiyün fırkası
Türkiye Komünist fırkası
Cumhuriyet Halk fırkası

232_ Türk Tarihinde Parti Adıyla Kurulan İlk Siyasal Parti Hangisidir? 1 Eylül 1324 (14 Eylül 1908) kurulan Osmanlı Ahrar Fırkası,.

233_ Halk Fırkası Ne Zaman Kuruldu? 9 Eylül 1923'te Halk Fırkası kuruldu.

234_ Türkiye Halk İştirakiyün Fırkası Ne Zaman Kurudu Kurucuları Kimdir? 7 Aralık 1920'de Tokat Milletvekili Nazım, Bursa Milletvekili Şeyh Servet ve Afyon Milletvekili Mehmet Şükrü, Baytar Binbaşı Hacı oğlu Salih, Ziynetullah Nuşirevan emeği temel ilke ala­rak Türkiye Halk İştirakiyürı Partisini kurdular.

235_ Türkiye Komünist Fırkası Ne Zaman Ve Kurucuları Kimdir? 18 Ekim 1920'de Türkiye Komünist Partisi adı altında bir parti kurdu. 9 kişilik kurucu heyeti, 30 kişilik "Merkez-i Umumisi" olan partinin üyeleri arasında Hakkı Behiç Bey, İhsan Bey (Cebelibereket), Refik Bey (Konya), Eyüp Bey (Eskişehir), Tevfik Rüştü Bey, Mahmut Esat Bey, Yunus Nadi Bey, Kılıç Ali Bey, Süreyya Bey gibi Türkiye Büyük Millet Meclisinin aktif üyeleri vardı. Kurtuluş Savaşı'nın asker kadrosunda önemli yerleri bulunan Fevzi Paşa, Ka­zım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa, Refet ve İsmet Beyler de Parti'ye dâhil olmuş­lardı.

236_ Cumhuriyet Halk Fırkasının Seçim Secim Bildirisi Nedir?
Umde 1. Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. İdare yöntemi halkın doğrudan doğruya kendi kaderini belirlemesi esasına dayanır. Milletin gerçek temsilcisi Tür­kiye Büyük Millet Meclisidir. Türkiye Büyük Millet Meclisi dışında hiçbir kişi, hiç­bir makam, hiçbir güç milletin yazgısına egemen olamaz.
Umde 2. Egemenlik ve hükmetme yetkisi Türkiye halkının gerçek temsilcisi olan Türkiye Büyük Millet Meclisinin manevi şahsında toplanmış olduğu için, Tür­kiye Büyük Millet Meclisinin 1 Kasım 1922'de verdiği Saltanatın kaldırılmasına iliş­kin karar değiştirilmez ilkedir.
Umde 3. Ülkede iç güvenliğin kesin olarak sağlanması en önemli görevlerden biridir.
Umde 4. Mahkemelerin hızlı bir şekilde adalet dağıtabilmeleri sağlanacak, ya­sal mevzuat milli ihtiyaçlarımıza, bilimsel hukuk anlayışına göre yeni baştan iyileş­tirilecek ve tamamlanacaktır.
Umde 5. Aşar yönteminde halkın şikâyetine ve mağduriyetine yol açan kısım­lar iyileştirilecek, tütün ekimi ve ticaretini milletin yararına dönüştürecek önlemler alınacaktır. Mali kurumlar çiftçilere, sanayicilere ve ticaretle uğraşanlara kolayca borç verecek bir şekle getirilecek, ivedi ihtiyacımız olan demiryolları için vakit ge­çirilmeden girişimde bulunulacak, ilk eğitim birleştirilecek, tüm okullarımız ihtiya­cımıza ve çağdaş esaslara uygun hale getirilecek, sağlık ve sosyal yardım kuruluş­ları iyileştirilecektir.
Umde 6. Askerlik süresi kısaltılacaktır.
Umde 7. Milletin bağımsızlığı ve vatanın savunulması uğrunda sakat kalan kişi­lerin, ordu emeklilerinin, dul ve yetimlerinin sefaletine meydan vermeyecek ön­lemler alınacaktır.
Umde 8. Memurların atanma, görevden çıkarılma, yükseltilme, ödüllendirme, emekli edilme koşulları belirlenecektir.
Umde 9. Ülkenin hızlı bir şekilde onarılması için özel şirketlerin kurulması da özendirilecektir. Mali, iktisadi, idari bağımsızlığımızı sağlamak koşuluyla bir barış ortamının oluşturulmasına çalışılacaktır. Bu koşulları sağlamayan barış antlaşması­nı kabul etmeyeceğiz

237_ Mustafa Kemal Paşanın 106 Madde İle Bir Ekten Oluşan Tüzük Tasa­rısını Tartışmak Üzere Milletvekillerine Dağıttı. Bu Tasarının İlk Maddelerinde Şöyle Deniyordu:
Madde ı. Halk Fırkası (Partisi); Cemiyetler Kanunu'na göre kurulmuş siyasi bir cemiyettir. Amacı, milli egemenliğin halk tarafından ve halk için icrasına kılavuz­luk etmek ve Türkiye'yi çağdaş bir devlet haline yükseltmektir.
Madde 2. Halk Partisi bir ihtilal partisi değil bir inkılâp partisidir. Tüm siyasal mücadelesini yasalar çerçevesinde yapacaktır. Türkiye'de tüm yasaların üstünde yasanın otoritesini egemen kılmaya çalışacaktır.
Madde 3. Halk Partisine göre halk kavramı, herhangi bir sınıfa özgü değildir. Hiçbir imtiyaz iddiasında bulunmayan ve genellikle yasa karşısında mutlak eşitliği benimseyen tüm bireyler halktandır. Halkçılar, hiçbir ailenin, hiçbir sınıfın, hiçbir cemaatin, hiçbir ferdin imtiyazlarını kabul etmeyen ve yasalardaki mutlak hürriyet ve bağımsızlığı tanıyan bireylerdir.
Madde 4. Halk Partisine her Türk ve dışarıdan gelip Türk vatandaşlığını ve uy­garlığını kabul eden her birey girebilir.
Madde 5. Halk Partisi Genel Başkanını Büyük Kongre seçer.

238_Cumhuriyet Halk Partisi'nin Programına Hangi İlkeler Eklendi? Cumhuriyetçilik, Halkçılık, Milliyetçilik, Laiklik ilkeleri­ne Devletçilik ve İnkılâpçılık ilkeleri de eklenmiş ve bunların tanımları yapılmıştır



7. Ünite - Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Ekonomik Gelişmeler



239_Osmanlı Devleti’nde İlk İktisat Kitabının Yazılması Ve Basılması Ne Zaman Oldu? 1881’de Ohannes Efendi tarafından gerçekleştirildi. Yazar bu kitabını hocalık yaptığı Mekteb-i Mülkiyede okutmuştur

240_ Osmanlı Devleti’nin Nüfusu İçin Elimizde Güvenilir Bir Kaynak Vardır. Bu Kaynak Hangi Tarihtedir? 14 Nisan 1919 yılında yayımlanmış bir belgedir

241_ 1914 Yılı Sonuna Göre Başlıca Büyük Kentlerin Nüfusları Şöyledir: İstanbul 1.122.000, İzmir 198.000, Bursa 76.000, Adana 64.000, Konya 49.000 ve Ankara 27.000. Görülüyor ki İmparatorluk’un bugünkü anlamda tek büyük kenti vardı oda İstanbul idi.

242_ 1838 Ticaret Anlaşması Sonrasında Neler Olmuştur? Başta İngiliz malları olmak üzere her türlü tarımsal ürün kentlerde yerli ürünlerin yerini almıştı.

243_ I. Dünya Savaşı Yıllarında Tarım Kesiminde Üretime Katkıda Bulunan İnsanlar Askere Alınırken Ne Yaptılar? Büyükbaş hayvanlar da askerî birliklerin emrine verilmişti. Bu olgu tarımsal üretimin anılan yıllarda azalmasına yol açınca devlet “tarımda çalışma, ekme yükümlülüğü” getirmişti.

244_ Kurtuluş Savaşı Öncesine Kadar Türk Köylüsü Neye Muhatap Olmuştur? Devletin sadece “vergi ver asker ver” yönündeki isteklerine muhatap olmuştur. Bu yüzden köylü, devlet yerine, “ayan” veya “ağa”nın himayesine sığınmıştır.

245_ Devlet Sermayesiyle Osmanlı Döneminde Kurulan Fabrikalar? 1810 yılında kurulan ve askerî kundura, çizme, palaska, fişeklik gibi malları imal eden Beykoz tesislerinden sonra, 1835 de çuha, fes, battaniye imal etmek üzere İstanbul’da Feshane Tesisleri kuruldu. Kadife, ipekli kumaş, saten ve tafta üretmek için 1845’te Hereke Fabrikası tesis edildi. Yine devlet eliyle 1850’de pamuklu dokuma ürünleri imal etmek üzere İstanbul Bakırköy Bez Fabrikası

faaliyete geçti. Son olarak 1892’de Yıldız Çini Fabrikası kuruldu. Bu büyük tesisler Cumhuriyet’ten sonra da faaliyetlerine devam etile

246_ Müslümanlar Seneler Süren Askerlik Hizmeti Veya Savaşlar Nedeniyle Sürekli Ve Düzenli İş Güç Sahibi Olma Şansına Sahip Değillerdi. Fırsat Bulanlar Ne Açmaktadır? Genellikle bakkallıkla işe başlardı.

247_ 1913 Ve 1915 Yıllarında Düzenlenen Sanayi Sayımları Sonuçlarına Göre Bugünkü Türkiye Sınırları İçinde Kalan Sınai Tesislerinin Dağılımı Faaliyet Alanına Göre Şöyleydi: 20 un değirmeni, 2 makarna fabrikası, 1 bira fabrikası, 6 konserve fabrikası, 1 buz imalathanesi, 3 kireç-3 tuğla imalathanesi, 7 kutu imalatı, 2 yağ imalatı, 2 sabun imalatı, 2 porselen imalatı, 11 tabakhane, 7 marangoz ve doğrama atölyesi, 7 yünlü dokuma fabrikası, 2 pamuk iplik ve dokuma fabrikası, 30 ham ipek atölyesi, 1 ipekli dokuma fabrikası, 5 çeşitli dokuma fabrikası, 35 matbaa, 8 sigara kâğıdı fabrikası, 5 madeni eşya fabrikası ve 1 kimyasal ürün fabrikası gibi...

248_ 1913 Yılına Göre Yabancı Sermayenin Toplam Yatırımlarının Dağılımı Şöyleydi:


Madencilik : 123 Milyon Kuruş


Elektrik, Havagazı, Su : 343 Milyon Kuruş


Tütün, Tekel : 265 Milyon Kuruş


İmalat Sanayi : 265 Milyon Kuruş

249_ 1913-1915 Sanayi Sayımına Göre Tüm İşyerlerinin %50 Den Fazlası Nerede Toplanmıştır? İstanbul’da toplanmıştı. Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara’da kurulan el tezgâhlarında imal ve tamir işlerini Askerî Sanayi Okulunda yetişmiş birkaç usta yürütmüştür.

250_ İlk Elektrik Enerjisi İstasyonu Ne Zaman Ve Nerede Kuruldu? 1902’de Adana’da kuruldu.

251_ İlk Elektrik Santrali Kim Kurdu? 1948’de Etibank tarafından kuruldu.

252_ 1921 Yılına Göre Toplam Kaç Maden İşletmesi Vardı? 1298 maden işletme imtiyazının sadece 259’u devlete aitti.

253_ Millî Mücadele’nin Başladığı Günlerde Anadolu’da Üç Ulaşım Yolu Vardı: Demir yolu, kara yolu, deniz yolu. Her üçü de çok ilkel ve ihtiyacı karşılamaz durumdaydı

254_ Avrupa’da Sanayi Devrimi Hangi Alanda Yenilik Getirdi? 1750- 1820 arasında ulaşım sektöründe de büyük yenilikler getirmiştir.

255_ Osmanlı Dönemi’nin Sonunda Mevcut Başlıca Demir Yolu Hatları Şöyleydi:


Anadolu demir yolu (istanbul, izmit, Eskişehir, Ankara),


Bağdat hattı (Eskişehir, Afyon, Konya, Adana, Halep),


3 Mersin, Tarsus, Adana,


İzmir, Bandırma,


Bandırma, Bursa,


İzmir, Aydın, Afyon.

256_ İlk Demir Yolu İmtiyazı Kime Verildi? 1856’da İngiltere’ye İzmir-Aydın hattı için verildi.

257_ İngiliz Şirketleri 1866 Yılına Gelindiğinde Kaç Km Demir Hattına Sahipti? 608 kilometre demir yolu hattının yönetimini ellerine almıştı

258_ Hangi Ülkelere Demir Yolu İmtiyazı Verildi? Bir Avusturya şirketi “Şark Demir yolu” hattının yapımına 1871’de girişti. Almanlara ilk demir yolu imtiyazı 1888’de verildi. II. Abdülhamid Konya, Bağdat ve Basra Körfezi arasında demir yolu yapılmasına ilişkin imtiyazı 27 Kasım 1899’da Deutsche Banka vermişti. Bu imtiyazı kısa bir süre sonra 1902’de Anadolu Demiryolları Osmanlı Şirketi Devralmıştı. Bu şirket yine aynı bankanın denetimindeydi ve o tarihte Haydarpaşa-Eskişehir-Ankara ve Eskişehir-Konya hatlarını işletmekteydi

259_ Demir Yolu İle İlgili Kurulan İşletme Nedir? 19.7.1920 tarihinde Ankara Hükûmeti’nce bir işletme Umum Müdürlüğü kurulmuştur. Daha sonra cumhuriyet idaresi bir yasayla demir yolu işletmelerini devlet tekeline almıştır.

260_ 1919-1920 Döneminde Beş Ana Kara Yolu Vardı:


Bağdat kara yolu (Samsun, Amasya, Sivas, Harput, Musul),


Ereğli (Konya), Kayseri, Malatya, Harput, Diyarbakır,


Kayseri, Sivas,


Halep, Urfa, Diyarbakır,


Trabzon, Bayburt, Erzurum, iran yolu.

261_ Dünya Deniz Taşımacılığında Kullanılan Buharlı Gemileri, Osmanlı İmparatorluğu İlk Kez Ne Zaman Aldı?1826’da İngiltere’den satın aldığı gemiyle tanımıştı. Padişaha Boğaz’da gezmesi için alınmıştı

262_ Osmanlılar 1844 Yılında İki Vapuru Boğaz’da Sefere Koydu. “Fevaid-i Osmaniye” adı verilen deniz yolu işletmesinin yönetimi Mustafa Fazıl Paşa ile Bogos Bey’e verilmişti. 1851 yılında Üsküdar’a günde dört sefer yapan Vesile-i Ticaret ve Girit vapurları sefere başladı. Yolculardan 25 para ücret alınıyordu.

263_ Hâlâ İstanbul Halkına Hizmet Veren Karaköy-Tünel Arasında İşleyen Yeraltı Treni 1874 yılında hizmete girmiştir

264_.Osmanlı-Alman Ticari İlişkilerinde Dönüm Noktası Sayılacak Olay, 1898 sonbaharında II. Wilhelm’in II. Abdülhamid’i İstanbul’da ziyaret etmesidir. Bu görüşmelerde Alman imparatoru iki ülke arasında ortak girişimler önerirken dış alımlarda Alman mallarının tercih edilmesini istemiştir. Bu ziyaretten sonra Alman girişimcilerine verilen yatırım ve işletme imtiyazları, özellikle demir yolu alanında, büyük boyutlara ulaşmıştır.

265_ Osmanlılarda İlk Para Ne Zaman Kullanılmaya Başladı? 1327’de Orhan Bey zamanında kestirilen “gümüş akçe”dir. Bu para Fatih Dönemi’ne kadar (1479) kullanılmıştır. Fatih Sultan Mehmet, döneminin ihtişamını yansıtan kararlardan biri olarak, ilk Osmanlı altın lirası olan “Sultani’leri bastırtmıştır. Böylece o tarihten itibaren piyasada çift metal para sistemine geçilmiştir. 9 Ocak 1881 tarihli yasayla Osmanlı lirası para birimi olmuş ve böylece altın esası yasallaşmıştır.

266_ Osmanlı Devleti’nde İlk Kâğıt Para Uygulaması Kime Aittir? , yani “Kaime”, 1840 yılında gerçekleşti.

267_ I. Dünya Savaşı Öncesinde Osmanlı İmparatorluğu’nun Para Sistemi Üç Farklı Para Biriminden Oluşuyordu. Altın ve gümüş sikkeler ile konvertibl banknotlar dolaşımdaydı. Osmanlı Bankasının çıkardığı banknotlar yardımcı para niteliğindeydi. ilk kâğıt para 1915’te tedavüle çıktı. 1918’de mütareke imzalandığında 1 altın lira, 333 kuruş idi. Bağımsızlık Savaşı sonunda 625 kuruş oldu. 1930 yılında 1567 sayılı Yasa yürürlüğe girdiğinde kur 930 kuruş civarındaydı.

268_ Osmanlıların Ulusal Bankacılık Girişimi Kimin Zamanında Oldu? Mithat Paşa önderliğinde 1863’de Ziraat

Bankası ve 1868’de İstanbul Emniyet Sandığı ile başlamıştır. Mithat Paşa Niş Valiliği sırasında Ruscuk-Pirot yöresinde kurduğu “Memleket Sandığı” ile Ziraat Bankasının temelini atmıştır.

269_ Yerli Sermayeyle İlk Banka Hangisidir? İtibar-ı Millî Bankası adıyla 1917’de kurulmuştu. İlk yılda personelin %90’nı Türkler dışındaki kişiler oluşturuyordu. Banka kayıtları Fransızca tutuluyordu ve ilk genel müdürü Avusturyalı idi. Bu banka 1924 yılında Türkiye iş Bankası ile birleşti.

270_ Cumhuriyet’in İlanından Sonra Da Ayakta Kalan Bankalar Hangileridir? Bunların sadece ikisi günümüze gelebilmiştir. Bunlar, Türk Ticaret Bankası (Adapazarı islam Ticaret Bankası) ve Millî Aydın Bankası (Tariş Bank)’dır.

271_ Osmanlı Ülkesinde “Tek Hazine”, “Tek Bütçe” İlkeleri Ne Zaman Yürürlüğe Kondu? 1856 yılından itibaren yürürlüğe kondu. 1876 Meşrutiyet Anayasası ile vergilemenin kanuna dayalı olması ilkesi getirildi.

272_ Osmanlı Maliyesi Ne Zaman Yürürlüğe Kondu? 1881 yılında yürürlüğe giren “Muharrem Kararnamesi’ ile Düyun-u Umumiye idaresinin denetimine girmişti. 1876-1909 yılları arasında Osmanlı Devleti’ni yöneten II. Abdülhamid’in bu kararnameyi imzalamasıyla ülke resmen yarı sömürge hâline gelmiş oldu.

273_ Düyun-U Umumiye İdaresi Yabancı Alacaklıları Temsil Eden Beş Ülke Temsilcisi İle Yerli Alacaklıları Ve Galata Bankerlerini Temsil Eden 2 Temsilcinin Katılmasıyla 7 Üyeden Meydana Geliyordu. Tarihçiler bu idareyi ikinci bir Maliye Bakanlığı olarak dünyada benzeri az görülebilecek bir uygulama biçiminde nitelemektedirler.

274_ Osmanlı Toprakları Üzerinde Siyasi Ve İktisadi Yönden Üç Ayrı Karar Merkezi Doğdu; Anadolu’da Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, İstanbul’da Padişah Hükûmeti ve işgal Kuvvetleri.

275_1919 Yılı Bütçesi, Meclis-İ Mebusan Ve Ayan Meclisi Toplanamadığı İçin Onaylanamamıştı. Bu yüzden 1918 yılı Bütçe Kanunu’nun 1919 yılında da uygulanması kararlaştırıldı

276_ 1920 Yılı Bütçe Gelirlerinin Dağılımı; %30 Aşar, %23 gümrük, %11 ağnam, %9 tuz vb. vergi gelirleri biçimindeydi.

277_ Lozan Antlaşması İle Ayrılan Ve Bağımsız Hâle Gelen Ülkelerce De Ödenmesi Kararlaştırıldı. Sonunda Osmanlı borcu olarak Türkiye Cumhuriyeti’ne düşen pay 85 milyon lira oldu. Buna ek olarak 30 milyon kadar faiz hesap edildi, yani toplam 115 milyon lira borç ortaya çıktı. Cumhuriyet Hükûmetleri borcu ödemeyi kabul etmişlerse de zamanı ve taksitleri üzerinde alacaklılarla uzun görüşmeler olmuştur. Kesin çözüme 193l’de Paris’te varılmıştır. Bu antlaşmaya uygun olarak yapılan ödemeler 1954 yılında sona ermiştir.

278_ Zaman İçinde Hızla Büyüyen “Gönüllü Milis Teşkilatının İaşe, İbate Ve Silahlandırma” Giderlerinin Karşılanmasının Bir Esasa Bağlanması Erzurum Ve Sivas Kongrelerinde Görüşülmüş Ve Şu Kararlar Alınmıştır:


Kazalarda maliye teşkilatı ve levazım kurulacak ve milis kuvvetlerinin giderleri bu örgütlerce karşılanacak,


şahıs ve ailelerden alınacak yardım miktarları mahalle muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından verilecek mali belgelere dayandırılacak,


Yardım yapmaktan kaçınacak kişilere verilecek cezayı ilgili milis komutanı belirleyecek,


Yüz lira nakdi bedel ödeyenler 3 ay askerlikten muaf tutulacaktı.

279_ Bu Amaçla Mustafa Kemal Paşa 7-8 Ağustos 1921 Tarihinde Yayınladığı Tekâlif-İ Milliye Emirleri İle Savaşın Gerektirdiği Mal Ve Hizmetlerin Teminine Çalışmıştır. Bu Emirler;


“1. Her ilçede birer ulusal vergi kurulu kurulacak, bu kurullarca toplanan şeyler ordunun çeşitli bölümlerine dağıtılacaktır.


2. Yurtta her ev, birer kat çamaşır, birer çift çorap ve çarık hazırlayıp Vergi Kuruluna verecektir.


3. Tüccar ve halk elinde bulunan çamaşırlık, bez, kaput bezi, patiska, pamuk, yıkanmış ve yıkanmamış yün ve tiftik, erkek elbisesi, dikmeye elverişli her türlü yazlık ve kışlık kumaş, kalın bez, kösele, vaketa, taban astarlığı, sarı ve siyah meşin, sahtiyan, dikilmiş ve dikilmemiş çarık, potin, demir, kundura çivisi, tel çivi, kundura ve saraç ipliği, nallık demir ve yapılmış nal, mıh, yem torbası, yuları, belleme, kolan, kaşağı, gebre, semer ve urganlardan %40’ına parası sonra ödenmek üzere el konulacaktır.


4. Eldeki buğday, saman, un, arpa, fasulye, bulgur, nohut, mercimek, kasaplık hayvanları, şeker, gaz, pirinç, sabun, yağ, tuz, zeytinyağı çay ve mumlarında yine %40’ına, parası sonra ödenmek üzere teslim alınacaktır.5. Ordu için halktan alman taşıtlardan geriye kalanların da ayda bir kez ve parasız olarak 100 km’lik bir uzaklığa dek askerî ulaştırma işlerinde çalıştırılacaktır.


6. Ordunun yedirilip giydirilmesine yarayacak bütün sahipsiz mallara el konulacaktır.


7. Halkın elinde bulunan savaşa elverişli bütün silah ve cephane üç gün içinde hükûmete verilecektir.


8. Benzin, vakum, gres yağı, makine yağı, don yağı, saatçi ve taban yağları, vazelin otomobil ve kamyon lastiği, lastik yapıştırıcı, buji, soğuk tutkal, Fransız tutkalı, telefon makinesi, kablo, pil, çıplak tel, yalıtkan ve bunlara benzer gereçlerin ve gaz yağının %40’ına el konulacaktır.


9. Demirci, marangoz, dokumacı, tesviyeci, saraç ve arabacılarla bunların işliklerinin iş çıkarma giderinin; kasatura, kılıç, mızrak ve eğer yapabilecek ustaların adlarıyla sayılarının ve durumları tespit edilecektir.


10. Halkın elinde bulunan dört tekerlekli yaylı araba, dört tekerlekli at ve öküz arabasıyla kağnı arabalarının bütün donatım ve hayvanlarıyla birlikte, binek hayvanları, topçeker hayvanlar, katırlar, yük hayvanlarının, deve ve eşeklerin %20’sine el konulacaktır.

280_1927 Yılında “Teşvik-İ Sanayi Kanunu” İle Sınai Yatırımlar Özendirilmeye Çalışılmıştır.

281_ Osmanlı Devleti’nde Ülke İçinde Gümrük Birliği Oluşması Ve Ulusal Düzeyde Pazar Genişlemesi Hangi Tarihte Mümkün Olabilmiştir? 1873 yılında

282_ Osmanlı Devletinde Büyük Kentlerdeki Az Sayıda Sınai Faaliyetler Yabancıların Ya Da Ülkede Yaşayan Azınlıkların Elindeydi. Müslüman Türkler, gerçek anlamda ekonomik faaliyetlerle ancak ne zaman ilgilenmeye başlamışlardı? II. Meşrutiyetten (1908’den) sonra

283_ Küçük Sanayii Teşvik Ve Yerli Malını Koruma Amacıyla 1913 Yılında Çıkarılan “Geçici Sanayi Kanunu” Nda Aşağıdaki Hükümlerden Hangisi Yer Almıyordu? Azınlıklar ve yabancılar öngörülen yeni ayrıcalıklardan yararlanmaz

284_ Osmanlı Devletinde İlk Elektrik Enerjisi İstasyonu 1902’de Nerede Kuruldu? Adana’da

285_İlk Demir Yolu İmtiyazı 1856’da İzmir-Aydın Hattı İçin Hangi Ülkeye Verildi? ingiltere’ye

286_ Osmanlı Devleti’nde İlk Kağıt Para Uygulaması, “Kaime” Hangi Yıl Gerçekleştirildi.? 1840

287_ Osmanlı Devletinde 1917 Yılında Yerli Sermayeyle Kurulan İlk Banka Aşağıdakilerden Hangisidir? İtibar-ı Milli Bankası

288_ Meclis-İ Mebusan Ve Ayan Meclis’inin Toplanamaması Nedeniyle Hangi Yılın Bütçesi Onaylanamamıştır? 1919

289_ Lozan Antlaşması İle Osmanlı Borcu Olarak Türkiye Cumhuriyeti’ne Düşen Pay Ne Kadardır?

115 Milyon lira



8. Ünite - Yeni Türk Devleti’nin ilanı: Lozan’dan Cumhuriyet’e



290_Büyük Taarruz Ne Zaman Oldu? 26 Ağustos 1922 tarihinde Büyük Taarruz başlamış,

291_Mustafa Kemal Paşa’nın “ Ordular İlk Hedefiniz Akdenizdir, İleri!” Emriyle İlerleyen Türk Kuvvetleri Ne Zaman İzmire Girdi? 9 Eylül’de İzmir’e girmiştir.

292_Mudanya Konferansı’na Kimlerler Katıldı Türk Heyedini Kim Temsil Etti? Türkiye’yi ismet Paşa, İngiltere’yi General Harrington, Fransa’yı General Charpy, italya’yı General Mombelli temsil etmiştir. Konferans’a Yunanlılar katılmamışlardır. Yunan delegeleri General Mazarakis ile Albay Sarıyanis de Mudanya’ya gelmişler, ancak limanda bir Yunan gemisinde kalmayı tercih etmişlerdir

293_Mudanya Mütarekesi’nin Yapılmış Olması İle Ne Oldu? BMM itilaf Devletlerince resmen tanınmış oluyordu

294_İsviçre’nin Lozan Şehrinde Toplanması Kararlaştırılmıştır. Bununla Birlikte Türk Tarafının İsteği Ve Israrı Üzerine Boğazlarla İlgili Görüşmelere Katılmak Üzere Hangi Ülkeler Katıldı? Rusya, Ukrayna ve Gürcistan da Konferans’a davet edilmiştir.

295_Saltanat Ne Zaman Kaldırıldı? 1 Kasım1922’de Saltanat kaldırılmıştır.

296_ Osmanlı Padişahı Vahidettin Ülkeyi Ne Zaman Terk Etti? 16/17 Kasım 1922 gecesi İngilizlerin Malaya Zırhlısı ile sessiz sedasız İstanbul’dan ayrılarak İngiltere’nin himayesine geçmiştir

297_Lozan Görüşmelerindeki Heyet Şu Kişilerden Oluşmuştur: Hariciye Vekili ismet Paşa I. Delege, Sağlık Vekili Dr. Rıza Nur II. Delege olarak tayin edilirken mali müşavir olarak Hasan Saka ve Celal Bayar görevlendirilmişlerdir. Bu isimlere ek olarak adli, siyasi, askerî, ticari ve bahri müşavirler de tayin edilerek geniş bir danışmanlar grubu oluşturulmuştur.

298_Lozan Konferansı Görüşmeleri Ne Zaman Ve Hangi Ülkeler Katıldı? İngiltere’deki Hükûmet değişikliği sebebiyle planlanandan bir hafta sonra 20 Kasım 1922’de, saat 15.30’da Lozan’da, Casino de Montbenon’da başlanmıştır. Konferans’a Türkiye ile birlikte İngiltere, Fransa, italya, Yunanistan, Japonya, Romanya ve Yugoslavya (Eski Sırp-Karadağ, Hırvat, Makedon) bütün maddeler üzerinde söz sahibi olarak Sovyet Rusya ve Bulgaristan ise yalnızca Boğazlar görüşmelerine katılmak üzere ABD de gözlemci sıfatıyla katılmıştır

299_Lord Curzon’un Başkanlığında 20 Kasım 1922’de Toplanan Lozan Konferansı’nda Meseleleri İncelemek Üzere Üç Komisyon Kurulmuştur. I. Komisyon, topraklara, askerliğe, boğazlara; II. Komisyon Türkiye’de yabancıların tabi olacağı rejime; III. Komisyon ise iktisadi ve mali meselelere ait konulara bakacaktı. Komisyon başkanlıklarının dağılımından da anlaşılacağı gibi İngiltere, Fransa ve İtalya kendilerini en

çok ilgilendiren konuların ele alınacağı komisyonların başkanlıklarını almışlardır.

300_ Lozan’dan Beklenen Neticenin Çıkmayacağı Da Tabii İdi Anlaşmaya Varılmayan Maddeler Şunlardır?Nitekim antlaşma tasarısında Ermenilere toprak verilmesi, kapitülasyonların devam ettirilmesi, Osmanlı dış borçlarının tamamının Türkiye’ye ödetilmek istenmesi, savaş tazminatı ve tamirat bedeli, boğazların statüsü gibi meselelerde anlaşmaya varılamayacaktır.

301_Lozan Görüşmelerinde İtalya’ya Ne Verildi? İtalya’ya On iki Ada verilmek suretiyle Türkiye üzerindeki istekleri itibarıyla tatmin edilmiştir

302_Lozan Görüşmerin İkinci Dönem Görşmelerine Başkanlık Edenler? Bu görüşmelerde Türkiye’yi yine ismet Paşa temsil etmiştir. İngiltere’yi Sir Horace Rumbold, Fransa’yı General Pelle, İtalya’yı ise Montagna temsil etmişlerdir.

303_Türkiye’nin Sınırları Meselesinin Görüşülmesine 22 Kasım 1922’de Lord Curzon’un başkanlığındaki Arazi ve Askerlik Komisyonunda başlanmıştır.

Suriye sınırının, 20 Ekim 1921’de Fransa ile imzalanan Ankara itilafnamesi’nde belirlenen haliyle aynen kabul edilmesi ve İskenderun ve Antakya’daki Türklerin kendi kültürlerini korumaları konusunda Ankara itilafnamesi’nin hükümlerine uyulması kararlaştırılmıştır.

Karadeniz’de Rezve deresi sınırına kadar gelen 1913 sınırı aynen kabul edilmek suretiyle Bulgaristan sınırı belirlenmiştir.

Doğu Trakya sınırını, Mudanya Mütarekesi’nde tespit edildiği şekilde Meriç Nehri’nin teşkil etmesi ve Edirne ile birlikte (Harp tazminatı olarak) Karaağaç’ın da Türkiye’de kalması kararlaştırılmıştır. Mısır ve Sudan’da ingiliz hâkimiyeti kabul edilmiş, Trablusgarp üzerindeki haklardan da vaz geçilmiştir.

304_Musul Meselesi Hangi Tarihte Belli Oldu? 5 Haziran 1926’da imzalanan Ankara Antlaşması ile Musul’un İngilizlerin manda yönetimi altında Irak’a bırakılmasına karar verilecektir.

305_Konferans’ta Boğazlarla İlgili Üç Farklı Görüş Ortaya Çıkmıştır:


İtilaf Devletlerinin görüşü: İstanbul ve Çanakkale Boğazlarının, hem ticaret hem de harp gemileri için kesin olarak açık olması; bu açıklığın güvencesi olarak Boğazların iki tarafının askersizleştirilmesi ve milletlerarası bir idare kurularak bu idarenin kontrolünde yönetilmesi. ABD temsilcisi de hiçbir millet için özel ayrıcalık olmaksızın tam bir serbestlik olmasını ve dünya ticaretini hiçbir milletin engellememesi gerektiğini savunmuştur.


Rusya’nın görüşü: Boğazlar, ticaret gemilerine ve barışçı gemilere daima açık bulundurulmalı, İstanbul’un güvenliği Karadeniz’in barışı ve kıyılarının güvenliği sürekli güvence altına alınmalı, Boğazlar gerek savaşta gerekse barışta bütün harp gemilerine kapalı bulundurulmalı; Türkiye, Boğazları tahkim edebilmeli ve bir savaş filosuna sahip olmalıdır.


Türkiye’nin görüşü: Misak-ı Millî’ye uygun olarak, İstanbul ve Marmara’nın güvenliği şartı ile Boğazlardan geçişin serbest olması.

306_Boğazlar Meselesi Ne Zaman Hal Oldu? 20 Temmuz 1936 yılında Montreux Boğazlar Sözleşmesi imzalamak suretiyle Boğazlar meselesini isteği doğrultusunda çözülecektir.

307_Türkiye’nin Hiçbir Hakkı Olmadığı Kabul Edilen Ülkeler Hangileridir? Filistin, Sina, Yemen, Asir, Hicaz ve Irak ülkeleri üzerinde de artık Türkiye’nin hiçbir hakkının olmadığı kabul edilerek buralar İngilizlere verilmiştir

308_Lozan’da Azınlıklar Meselesi Kapsamında Türkiye’de Yerleşmiş Ortodoks Rumlar İle Yunanistan’da Yaşayan Müslüman Türklerin Mübadelesi (Nüfus Değişimi) Konusu Görüşülmüştür. Alınan Karara Göre, Türkiye içinde yaşayan Müslüman olmayan azınlıklar hukuken ve fiilen Türk uyruklu sayılacaklar ve kendileri için her türlü hayır kurumu ve okul açabileceklerdir. Türkiye’de yaşayan Rumlarla Yunanistan’da yaşayan Türkler karşılıklı olarak değiştirilecekler, İstanbul’da yaşayan Rumlarla, Batı Trakya’da yaşayan Türkler bu değiş tokuşun dışında tutulacaklardır. İstanbul Rumları yayın, okul açma, hastane ve vakıf işlerinde serbest olacaklar, Türk mahkemelerinde kendi dilleri ile ifade vermelerine engel olunmayacak, dinî tatillerinde mahkemeye çağrılmayacaklardır. Bu hakların hepsi Batı Trakya’daki Türkler için de geçerlidir.

309_Lozan Barış Antlaşması Ne Zaman İmzalandı? 143 maddeden oluşan Lozan Barış Anlaşması, 24 Temmuz 1923’te Türkiye, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika devletleri arasında imzalanarak yürürlüğe girmiştir

310_Lozan Barış Antlaşmasını TBMM Ne Zaman Onayladı? 23 Ağustos 1923 tarihinde TBMM’de onaylanmış ve 6 Haziran 1924 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

311_Türkiye Cumhuriyetini İlan Etmenin Yanında Yeni Devletin Esaslarını Belirleyecek Köklü Düzenlemeleri Yapacak Olan İkinci Türkiye Büyük Millet Meclisi Ne Zaman Ve Kaç Üyeyle Toplandı? 11 Ağustos 1923 Cumartesi günü çalışmalarına başlamıştır. Toplam üye sayısı 278 olan Mecliste 13 Ağustos’ta yapılan başkan seçiminde mevcut 197 milletvekilinden 196 sının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal meclis başkanı olmuştur.

312_Türk Ordusu İstanbul’a Ne Zaman Girdi? 6 Ekim 1923 tarihinde şükrü Naili Paşa komutasındaki Türk askerleri İstanbul halkının büyük sevgi gösterileri arasında İstanbul’a girdiler. Böylelikle 13 Kasım 1918’de fiilen ve 16 Mart 1920’de resmen başlayan işgal her manada sona ermiş oluyordu. Türkiye Büyük Millet Meclisi hükûmeti de İstanbul halkının yaptığı kutlamalara katılmak üzere bir heyet göndermişti.

313_ Ankara Ne Zaman Başkent Oldu? 13 Ekim 1923’te Meclis’te görüşülerek kabul edilen ve Anayasa’ya dahil edilen madde ile “Türkiye Devleti’nin başşehri Ankara şehri” olarak belirlenmiştir

314_Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin İlanı Ne Zaman Oldu? 29 Ekim 1923 tarihinde ilanı ile altı asırlık bir dünya devleti resmen yıkılmış;

315_Türkiye’nin, Lozan Antlaşması’nın Egemenlik Haklarını Sınırlandıran Hükümlerden Kurtulmasını Sağlamıştır? Montrö Sözleşmesi

316_Hangi Devlet Lozan Konferansı’na Katılmış Ancak Lozan Barış Antlaşması’nı İmzalamamıştır? Amerika

317_Lozan’da Misak-I Milli’ye Uygun Olarak Çözümlenmiştir? Kapitülasyonlar

318_Türkiye Büyük Millet Meclisinin İstanbul’daki Temsilcisidir? Refet Paşa

319_Lozan’da Görüşülen Yukarıdaki Meselelerden Hangileri Yalnızca Türkiye Ve Yunanistan’ı İlgilendiren Konulardır? Patrikhane, Nüfus Mübadelesi

320_Ankara’nın Başkent Seçildiği Tarih Nedir? 13 Ekim 1923




Kaynak : http://www.sukrukayali.com/?Bid=1699330